اقتصاد > اقتصاد‌ ایران - مسعود رحیمی:براساس آمارهای مراجع رسمی، ایران در تیر‌ماه امسال سقف تولید ۳.۸ میلیون بشکه نفت خام در روز را پش

اقتصاد > اقتصاد‌ ایران - مسعود رحیمی:
براساس آمارهای مراجع رسمی، ایران در تیر‌ماه امسال سقف تولید ۳.۸ میلیون بشکه نفت خام در روز را پشت سر گذاشت و پیش‌بینی می‌شود که تا پیش از پایان سال ۲۰۱۶ نرخ تولید نفت خام را به ۴ میلیون بشکه در روز افزایش دهد.

همچنين قرار است تا پايان سال 95، توليد ايران در ميدان گازي پارس جنوبي به ميزان برداشت سالانه قطر افزايش يابد. اين دو خبر بسياري از تحليلگران بين المللي حوزه انرژي را متعجب ساخت چرا كه مؤسسات و مراكز تحقيقاتي پيش بيني كرده بودند كه صنعت نفت ايران به سبب تحريم ها و فشارهاي بين المللي و در اختيار نداشتن تكنولوژي هاي روز، حداقل به يك سال زمان براي افزايش نرخ توليد نفت خام به سطح پيش از تحريم هاي سال 1390 نياز خواهد داشت و در توليد گاز نيز روند توسعه كند و مشكل زا خواهد بود.
سؤال اين است درحالي كه بسياري از تحليلگران افزايش سريع توليد نفت خام و گاز طبيعي ايران را غيرممكن مي دانستند، چگونه صنعت نفت ايران بلافاصله پس از رفع تحريم ها شرايط خود را سامان داد؟

• افزايش سريع توليد نفت خام

از سال 1390و با شروع محدوديت هاي فروش نفت خام، توليد نفت ايران نيز متناسب با آن كاهش يافت و از حدود 3.8ميليون بشكه در روز به حدود 2.8ميليون بشكه در روز در سال 93رسيد كه با توافقات اوليه هسته اي در همين سطح حفظ شد. اما پس از اجرايي شدن برجام در مدت كوتاهي نرخ توليد نفت خام مجددا به سطح 3.8ميليون بشكه در روز افزايش يافت. بازگشت سريع توليد نفت خام ايران را بايد ناشي از حفظ پتانسيل توليد در ميدان هاي نفتي توسعه يافته و راه اندازي پروژه هاي در حال توسعه دانست.

ايران از سال 1390 هرچند با كاهش سطح توليد نفت خام مواجه شد اما شركت هاي توليدي طي اين مدت، ضمن ضرورت حفظ پتانسيل توليدي نفت خام از ميادين، از فرصت كاهش توليد به منظور حداقل نمودن گازسوزي در واحد هاي عملياتي، كاهش هزينه هاي عمليات بهره برداري، انجام حداكثر تست و مطالعه چاه ها و انجام حداكثر تعميرات و اصلاحات فرايندي در تاسيسات فراورش و انتقال نفت خام و جبران عقب افتادگي برنامه هاي تزريق گاز به ميادين نفتي استفاده كردند.

از سوي ديگر از سال 1393و با كاهش قيمت نفت خام و محدوديت منابع مالي، پروژه هاي نگهداشت و افزايش توليد نفت خام براساس شاخص هاي ميزان پيشرفت فيزيكي ، تأثيرگذاري بر زنجيره توليد و مشترك و مستقل بودن ميدان اولويت بندي شدند تا منابع محدود به پروژه هاي خاص تزريق شود.

همگي اين اقدامات سبب شد تا افت طبيعي توليد ميادين نفتي متوقف شده (يا كاهش يابد) و در برنامه افزايش توليد پس از تحريم ها، امكان بازگشت سريع و پايدار توليد نفت خام امكان پذير باشد. ضمناً راه اندازي پروژه هاي فاز يك توسعه ميادين يادآوران و آزادگان شمالي در ابتداي سال 95نيز 180هزار بشكه در روز به ظرفيت توليد نفت خام كشور اضافه كرد و نرخ توليد ايران را به 3.8ميليون بشكه در روز رساند. ايران برنامه دارد با راه اندازي طرح ياران شمالي، توليد زودهنگام ميدان آذر و افزايش توليد ميدان آزادگان جنوبي تا پيش از پايان سال 2016توليد خود را به سطح 4ميليون بشكه در روز برساند.

• برداشت حداكثري از ميدان گازي پارس جنوبي

از سال 1389و شروع همزمان جبهه هاي كاري در تمامي فازهاي باقيمانده ميدان پارس جنوبي، از يك سو منابع مالي و توان اجرايي شركت هاي پيمانكاري ايراني در پروژه هاي مختلف توزيع شد و از سوي ديگر با افزايش فشار هاي بين المللي، شركت هاي بين المللي از حضور و سرمايه گذاري در ايران انصراف دادند كه نتيجه آن تأخير و عقب افتادگي برنامه هاي توسعه فازهاي مختلف اين ميدان بود.

اما از سال 1392فازهاي مختلف پارس جنوبي براساس درصد پيشرفت رتبه بندي شدند تا با انضباط مالي، مديريت پروژه و تمركز توان پيمانكاران داخلي در پروژه هاي منتخب، امكان افزايش توليد روزانه 100ميليون مترمكعب در هر سال فراهم شود. نتيجه اين امر افزايش نرخ توليد روزانه گاز كشور از 634ميليون مترمكعب در سال 92به برنامه 845ميليون مترمكعب در سال 1395بود. همچنين با شروع راه اندازي فاز 12و راه اندازي فازهاي 16و 15در سال 93، راه اندازي كامل فاز 12و راه اندازي فازهاي 17و18در سال 94 و را ه اندازي فاز 19در بهار سال 95 و راه اندازي كامل فازهاي 17و 18، اتمام فاز 19و راه اندازي فازهاي 20 و 21 تا پايان سال 95محقق مي شود.

واقعيت اين است كه صنعت نفت كشور طي 3سال گذشته با وجود فشار تحريم هاي بين المللي و محدوديت هاي منابع مالي از تمام ظرفيت نيروي انساني و امكانات خود استفاده كرده است تا در حوزه نفت با حفظ توان توليد در سطح 4ميليون بشكه در روز و در حوزه گاز با افزايش 50درصدي ظرفيت توليد، بتواند شرايط خود را براي بعد از تحريم ها حفظ و ارتقا دهد. اين در حالي است كه طي همين مدت در بخش صنعت و ساير حوزه هاي كشور پديده كندي يا توقف رشد مشاهده شده است.

اقدامات انجام شده در دوره تحريم و ركود و افزايش توليد نفت و گاز، نتيجه وجود نيروي انساني كارآزموده و متخصص در اين صنعت است. قطعاً براي اجراي برنامه هاي سرمايه گذاري داخلي و خارجي در دوران پس از تحريم، اسباب و لوازم ارتقاي نيروي انساني نيز مورد توجه تصميم گيران صنعت نفت قرار دارد.

• مدير نظارت بر توليد شركت ملي نفت