فرش | اظهاراتی متفاوت درباره یک حراجی

فرش | اظهاراتی متفاوت درباره یک حراجی

فرهنگ > هنر - همشهری آنلاین:کمتر از یک هفته از برگزاری نخستین حراجی فرش در ایران می‌گذرد و در حالی که مدیر این حراجی از گرفتن مجوز بر
فرهنگ > هنر - همشهری آنلاین:
کمتر از یک هفته از برگزاری نخستین حراجی فرش در ایران می‌گذرد و در حالی که مدیر این حراجی از گرفتن مجوز برگزاری حراج و همچنین حضور نماینده سازمان میراث فرهنگی در حراجی سخن گفته، مسوولان سازمان این دو مورد را تکذیب کرده‌اند.

به گزارش ایسنا، سومین دوره «حراج ملی» که نخستین دوره «حراج تخصصی فرش» نیز بود، کمتر از یک هفته پیش، با چکش زنی احمد نجفی - بازیگر سینما و تلویزیون - و ثبت فروشی بیش از ۳۰ میلیارد تومان برپا شد. در این مراسم، فرش هایی با بیش از ۱۰۰ سال قدمت به فروش رسیدند، حتی مجموعه داری از کشور عمان، یکی از بزرگ ترین فرش های نفیس دستباف را خرید.

اما دو روز پیش از برگزاری حراج، یک تکذیبه و نامه خبرساز شد، وقتی در تاریخ سوم شهریورماه سیدرضی میری - متخصص فرش و رئیس کمیسیون صادرات اتاق ایران - خطاب به محمدرضا ابریشمچی به عنوان مدیرعامل «حراج ملی» اعلام کرد: «امروز با کمال شگفتی شخصی با من تماس گرفت و اظهار داشت که کاتولوگ شما به دستش رسیده و مشاهده کرده که من با عکس و نام به عنوان کارشناس این حراج در کاتولوگ معرفی شده ام. من هرگز با شما نه ملاقات کرده ام و نه قراردادی در ارتباط با کارشناسی در این حراج با کسی امضا کرده ام و نه هیچ یک از فرش های چاپ شده در این کاتولوگ را دیده ام و از کم و کیف هیچ کدام هیچ اطلاعی ندارم. عمل شما مصداق نشر اکاذیب و جعل است و موجب فریب و گمراهی شرکت کنندگان این حراج می شود. به این وسیله به شما اخطار می کنم بلافاصله در پاسخ این نامه نسبت به تأیید اظهارات اینجانب اقدام و پس از جمع آوری کاتولوگ حراج، طی یک نشست مطبوعاتی اقدام به لغو مراسم حراج کرده و تکذیبیه عمل خود را در جراید کثیرالانتشار منتشر کنید. اینجانب برای این عمل غیرقانونی و غیراخلاقی که مصداق بارز هتک حرمت و حیثیت نیز است، اقدام قانونی و علیه شما شکایت خواهم کرد.»

حالا و پس از برگزاری نخستین حراج فرش، زهرا محمودوند به عنوان مدیر «حراج ملی» با خبرنگار ایسنا گفت وگو کرد.

نظر کارشناس معترض را جلب کردیم

محمودوند درباره ی اعتراض سیدرضی میری نسبت به معرفی اش در کاتالوگ حراج، قبل از برگزاری آن توضیح داد: این اتفاق یک سوءتفاهم بود و پس از اعتراض آقای سیدرضی میری، فردی که مسؤول ایجاد شدن این سوءتفاهم بود، توبیخ شد و او هنوز در حال پاسخگویی در این باره است.

وی با تأکید بر این که نام سیدرضی میری به عنوان کارشناس حراج هنوز در کاتالوگ وجود دارد و او نیز دیگر مشکلی با این قضیه ندارد، ادامه داد: پس از اعتراض آقای میری، با او صحبت و تلاش کردیم، نظرش را تأمین کنیم، چون اگر قرار باشد بار دیگر حراج برگزار شود، امیدوارم بتوانیم از حضور و تجربه اش استفاده کنیم. حضور او در این اتفاقات برای مان لازم است، به همین دلیل از او عذرخواهی کردیم.

محمودوند با بیان این که کاتالوگ حراج دو هفته قبل از برگزاری آن پخش شد، بیان کرد: چون ما در فضای حراج افتادیم و درگیری ها و نمایشگاه ها وجود داشت، صحبت دیگری با او نداشتیم؛ اما مطمئنم که نظرشان کامل جلب شده است. خودش نیز اعلام کرد که این قضیه حل شده است و ما امروز خوشبختانه در یک فضای مثبت هستیم.

کارشناس میراث فرهنگی فرش ها را بررسی کرد

او همچنین درباره روند برگزاری حراج فرش، توضیح داد: اردیبهشت ماه امسال فراخوان برگزاری این حراجی را اعلام کردیم تا هر کسی که فرش، گلیم، قالی، قالیچه و در واقع، هر بافته ای را که فکر می کرد «نفیس» و ویژگی خاصی از نظر نقشه، قدمت یا بافت دارد، برای مان بفرستند. بیشتر کارها توسط مجموعه داران فرش فرستاده شدند و برخی نیز توسط افراد مختلف ارائه شدند که آن ها را خریده بودند یا به عنوان ارث در اختیار داشتند.

او اظهار کرد: این فرش ها در آخرین مرحله، توسط فردی به عنوان یکی از کارشناسان موزه ی ملی فرش که توسط معاونت صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی به گروه برگزارکننده این حراج فرش معرفی شده بود، کارشناسی شد. این کارشناس موزه ی فرش کار تأیید نهایی فرش ها را انجام داد، البته افرادی دیگر از جمله از شرکت سهامی فرش نیز در مراحلی به این کار کمک کردند و توانستیم در نهایت، با توافق بر قیمت های پایه، پروژه را به سرانجام برسانیم.

وی با بیان این که حدود ۶۰۰ تخته فرش دستباف به دبیرخانه ی حراج فرستاده و پس از تأیید نهایی، حدود ۳۳ کار انتخاب شد و سرانجام ۲۱ کار در مزایده به فروش رفت، افزود: فرش هایی که در این مزایده به فروش نرفتند، بار دیگر در اختیار مالکان شان قرار گرفتند.

با کمک معاونت صنایع دستی مجوز برگزاری حراج صادر شد

او درباره ی حضور مسوولان معاونت صنایع دستی و نظارت آن ها بر برگزاری این حراج، توضیح داد: در صدور مجوزها و معرفی کارشناسان برای بررسی آثار، بهمن نامورمطلق - معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری - و مدیرکل دفتر صادرات معاونت صنایع دستی کشور به ما کمک کردند. حتی نماینده سازمان میراث فرهنگی نیز توسط این مسوولان به ما معرفی شد و روی فعالیت ما نظارت داشت.

محمودوند با تأکید بر این که «حراج ملی فرش حول این محور می چرخید که کارها مناسب و استاندارد باشند» افزود: باید تأییدیه از سوی معاونت میراث فرهنگی یا نماینده ی آن ها ارائه می شد، که این کار نیز انجام شد.

فرش های قاچاق در مزایده نبوده است

مدیر «حراج ملی» فرش درباره ی احتمال وجود فرش های تاریخی و قاچاق شده در میان فرش های حراج شده ی این مرکز، اظهار کرد: با توجه به این که سازمان میراث فرهنگی لیست کامل آثار قاچاق را دارد و ما نخستین سری کاتالوگ را پس از انتشار برای سازمان میراث فرهنگی می فرستیم، قطعا این اتفاق درباره فرش های در معرض مزایده نیفتاده است. این قضیه جزو قواعد ماست که نخست باید آن ها بررسی شوند و سندی که دال بر مالکیت شرکت کنندگان در مزایده باشد به ما ارائه و مشخصا اعلام شود که به چه علت و از چه زمانی، فرش ها در اختیار صاحب آن ها بوده است. البته اغلب این فرش ها در اختیار مجموعه داران فرش و کلکسیونرها بوده اند.

محمودوند همچنین با تأکید بر این که مهمانان حراج همه افراد حقیقی بودن و توسط میزبانان دعوت شده بودند، بیان کرد: هیچ خریدار دولتی ای در این مزیاده شرکت نداشت. متأسفانه این یک اتفاق بد است، چون فرش هنری ملی است و ای کاش برای حمایت از فرش دستباف، نهادهای دولتی نیز شرکت می کردند. از سوی دیگر، بیشتر مهمانان شرکت کننده در حراج داخلی بودند تا خارجی.

نقطه قوت است که فرش های نفیس از کشور خارج شوند

او همچنین درباره ی احتمال خارج شدن فرش های نفیس و تاریخی از کشور، گفت: کارهایی که به این حراج وارد می شوند، عمر ۲۰۰ ساله دارند و مورد تأیید سازمان میراث فرهنگی هستند و این کارهای تأییدشده هیچ منعی برای خروج از کشور ندارند؛ اما گاهی ممکن است مالکی با این شرط کار خود را در مزایده بگذارد که اثر پس از فروش، به خارج از کشور منتقل نشود؛ اگر این قضیه مطرح می شد، ما آن را در زمان ارائه برای مزایده عنوان می کردیم؛ اما در این حراج، هیچ کسی چنین شرطی نداشت.

وی خارج شدن فرش های نفیس از کشور را یک نقطه قوت ارزیابی کرد و گفت: در این صورت می توان این هنر ایرانی را به همه دنیا نشان داد. حتی یکی از خریداران که بزرگ ترین فرش نفیس دستباف حراجی را با مساحت ۱۰۰ مترمربع و به مبلغ ۱۵ میلیارد تومان خرید، یک مجموعه دار عمانی بود، این اتفاق مهمی است که یک نفر خارج از ایران این مبلغ را برای یک فرش ایرانی خرج کند.

محمودوند ادامه داد: یک اتفاق خوب است که فرش ما از ایران بیرون برود، آن هم در زمانی مانند امروز که در شرایط رکود فرش هستیم. بنابراین خارج شدن این آثار از طریق «حراج ملی» به خارج از کشور می تواند بهترین موقعیت برای تبلیغ باشد.

به مجری آموزش دادیم که چگونه با فرش رفتار کند

او فرش های عرضه شده در این حراجی را متعلق به ایران دانست و افزود: فقط یک قطعه فرش در میان آثار بود که کارشناس میراث فرهنگی نیز نسبت به آن تردید داشت که به «هرکه» در ترکیه متعلق است یا کاشان یا تبریز. آقای محسنی گفت، این فرش را به عنوان کاشان معرفی کنیم، چون نقشه کاشان دارد، هرچند احتمال تعلق داشتن آن به دو شهر دیگر نیز وجود داشت. با این وجود، براساس نظر دیگر کارشناسان، مالکیت این فرش را «هرکه» اعلام کردیم، چون آنجا بزرگ ترین فرش های دستباف در دنیا را دارد و جایی با این خصوصیت، اگر نقشه کاشان را برای کارهایش بردارد، اهمیت فوق العاده دارد. البته ما هنوز صددرصد مطمئن نیستیم که آن فرش متعلق به کجا بود.

مدیر نخستین حراج تخصصی فرش نحوه تعیین قیمت پایه برای فرش ها را رج شمار، قدمت، بافت، محل جغرافیایی، رنگ های گیاهی یا صنعتی، نقشه و زمان استفاده شده برای بافت آن ها دانست.

وی درباره ی چگونگی رفتار مجریان حراجی و کسانی که فرش های نفیس را در چنین حراجی هایی جابه جا می کنند نیز گفت: آقای نجفی به عنوان مجری حراج و دیگر افراد، آموزش کافی برای برخورد با این آثار تاریخی را دیده بودند. از سوی دیگر، هر کسی که فرش آنتیک ۵۰۰ میلیونی می خرد، به درستی می داند که چطور باید با آن برخورد کند.

خبرنگار ایسنا با هدف بررسی مباحث مطرح شده توسط مدیر «حراج ملی» مبنی بر گرفتن مجوز از سازمان میراث فرهنگی و همچنین نظارت کارشناس آن سازمان بر روند حراجی، موضوع را با مسوولان مطرح کرد.

میراث فرهنگی: مجوز و کارشناس ندادیم

پویا محمودیان - مدیرکل صادرات صنایع دستی - در پاسخ به سخنان مطرح شده، به ایسنا گفت: چون موضوع مربوط به فرش بوده است، هیچ مجوزی از سوی معاونت صنایع دستی برای برگزاری این حراج داده نشده است و اصلا نمی توانسته داده شود.

همچنین بهمن نامورمطلق - معاون صنایع دستی کشور - در پاسخ به همین پرسش ها، تأکید کرد: من به عنوان معاون صنایع دستی نماینده ای در این حراج نداشته ام و فردی را به آن ها معرفی نکرده ایم.