خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- علی کاوسی نژاد: در یکسال و نیم گذشته گفتگو بین مقامات دولت وحدت ملی افغانستان و نمایندگان حزب اسلامی افغانستان به رهبری

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- علی کاوسی نژاد: در یکسال و نیم گذشته گفتگو بین مقامات دولت وحدت ملی افغانستان و نمایندگان حزب اسلامی افغانستان به رهبری «گلبدین حکمتیار» با وساطت شورای عالی صلح افغانستان در جریان بود و فراز و فرودهای در این میان بر سر مذاکرات صلح بین دو طرف بوجود آمد اما در نهایت ۲۲ سپتامبر برابر با یکم مهر ماه پیش نویس توافقنامه ای که در سه فصل و ۲۶ ماده بین دولت و حزب اسلامی حکمتیار تنظیم شده بود، در حضور مقامات عالی رتبه دولت افغانستان از جمله «محمد حنیف اتمر»، «سید احمد گیلانی» رئیس شورای عالی صلح افغانستان و «محمد امین کریم» نمایند ارشد حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار به امضای طرفین رسید و بدین گونه فصل تازه ای در برقراری صلح و ثبات در افغانستان باز شد.

هر چند در راه رسیدن به این توافق مهم بین طرفین اختلافاتی در ابتدای امر وجود داشت اما با مشورت ها و رایزنی ها سران دولت افغانستان و حزب اسلامی، مراحل سخت و دشوار طی شد تا امروز توافقی مهم را در افغانستان شاهد باشیم.

حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار در شروع مذاکرات صلح شرایطی را مد نظر داشت که برآورده شدن آنها چندان سهل و آسان نبود حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار در شروع مذاکرات صلح شرایطی را مد نظر داشت که برآورده شدن آنها چندان سهل و آسان نبود و در مواردی عمل کردن به این خواسته ها ناممکن به نظر می رسید. از جمله خواسته ها و مطالبات حزب اسلامی می توان به خروج نیروهای نظامی ناتو از افغانستان، آزادی زندانیان حزب اسلامی از زندان های افغانستان، خارج شدن نام گلبدین حکمتیار و حزب اسلامی از لیست سیاه سازمان ملل، خروج مهاجران افغانستانی از پاکستان و بوجود آوردن شرایط مساعد برای اسکان آنها در داخل افغانستان اشاره کرد.

از مواردی که در بالا بدان اشاره شد خروج نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان ناممکن به نظر می رسید، چون دولت وحدت ملی افغانستان و دولت آمریکا طبق توافقنامه ای که به امضا رسانده اند نیروهای آمریکایی تا سال ۲۰۱۷ میلادی می توانند در افغانستان حضور داشته باشند. از سوی دیگر باید این نکته را در نظر داشت که نیروهای آمریکایی و ناتو در حال حاضر در افغانستان حضور دارند و «باراک اوباما» رئیس جمهور آمریکا در ماه های گذشته با توجه به افزایش قدرت طالبان و حملات آنها به شهر های مختلف در افغانستان طی حکمی اختیارات جنگی نیروهای امنیتی افغانستان را افزایش داد تا آنها بتوانند در رویارویی با اعضای طالبان آزادی عمل بیشتری داشته باشند و از سویی دیگر اوباما بجای کاهش نیروهای آمریکایی از ۹۸۰۰ تن به ۵۵۰۰ نفر تعداد آنها را به ۸۴۰۰ نفر تغییر داد و این خود بدان معناست که ایالات متحده آمریکا تمایل چندان به خروج از افغانستان ندارد.

حزب اسلامی حکمتیار با چشم پوشی از خروج نیروهای ناتو تا پایان سال ۲۰۱۶ میلادی خواستار تعیین یک برنامه زمانی مشخص برای خروج نیروهای ناتو از افغانستان توسط دولت این کشور شده است. پس از امضای پیش نویس توافقنامه صلح بین دولت وحدت ملی افغانستان و حزب اسلامی این کشور نهادهای بین المللی و کشورهای منطقه از توافق صورت گرفته بین دو طرف حمایت کردند و آنرا قدمی مثبت در راه برقراری صلح و ثبات در افغانستان دانستند. در این میان «حامد کرزای» رئیس جمهور پیشین افغانستان نیز حمایت خود را از توافقنامه صلح اعلام کرد و آنرا زمینه ای برای پیشبرد صلح در این کشور خواند.

حامد کرزای که در دوره حکومت خود از حمایت دولت آمریکا برخوردار بود در سالهای اخیر زبان به انتقاد از دولت واشنگتن گشودحامد کرزای که در دوره حکومت خود از حمایت دولت آمریکا برخوردار بود در سالهای اخیر زبان به انتقاد از دولت واشنگتن گشوده است و دخالت آمریکا در امور داخلی افغانستان را در تضاد با قانون اساسی این کشور خوانده است. همانگونه که می دانیم دولت وحدت ملی افغانستان با میانجیگری «جان کری» وزیر امور خارجه آمریکا پس از بروز اختلافات در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در توافقنامه ای که بین «اشرف غنی» رئیس جمهور و «عبدالله عبدالله» رئیس اجرایی دولت وحدت ملی افغانستان صورت گرفت مقرر شد که پس از گذشت دو سال از تشکیل دولت وحدت ملی اقدامات لازم برای برگزاری تشکیل «لویه جرگه» و نیز انجام اصلاحات در قانون انتخابات این کشور صورت گیرد، تا پست ریاست اجرایی به نخست وزیری تغییر یابد. سران دولت وحدت ملی افغانستان باید با کنار گذاشتن اختلافات خود زمینه را برای اجرایی شدن متن توافقنامه صورت گرفته، فراهم آورند.

از جمله اقدامات مثبتی که دولت وحدت ملی افغانستان بدان دست یافته است امضای توافقنامه صلح با حزب اسلامی حکمتیار است و این خود دستاوردی بزرگ در راه برقراری ثبات و امنیت در افغانستان است. هر چند عبدالله عبدالله در ابتدا از ایجاد چنین توافقی چندان مطمئن به نظر نمی رسید اما یک هفته مانده به امضای این توافق، موضعی مثبت و همسو با سیاست های دولت وحدت ملی اتخاذ نمود.

بدون شک توافق ایجاد شده بستری مناسب را برای انجام مذاکرات با گروه طالبان افغانستان و نیز ایجاد صلحی پایدار در این کشور فراهم می سازد. از سال ۲۰۱۳ میلادی تاکنون تلاش هایی به میزبانی اسلام آباد و کابل برای انجام مذاکرات با گروه طالبان صورت گرفته است اما هر زمان علل و عواملی متعددی آنرا بسوی شکست سوق داده اند.

مذاکرات صلح با طالبان در ابتدا به میزبانی اسلام آباد و موسوم به مذاکرات «مری۱» با حضور رهبران و نمایندگان دولت افغانستان و پاکستان صورت گرفت. اما پس از انتشار خبر ناگهانی مرگ «ملا عمر» رهبر اسبق طالبان این مذاکرات به حالت تعلیق در آمد و در این گروه انشعاباتی صورت گرفت و گروهی به رهبری «ملا رسول» که در پاکستان مستقر بود اعلام موجودیت کرد. بروز این اختلافات میان گروهی چندان شدت گرفت که اعضای وابسته به گروه «ملا رسول»، «ملا اختر منصور» رهبر سابق طالبان را عامل بیگانگان و نیروهای خارجی عنوان کرده بر علیه وی دست به مبارزه زد. در این بین تعدادی از نیروهای دو طرف کشته و زخمی شدند.

در این بین نشست هایی مقدماتی برای انجام مذاکرات صلح در افغانستان شکل گرفت و نمایندگان کشورهایی افغانستان، پاکستان، چین و آمریکا پنج دور از نسشت های مقدماتی را در اسلام آباد و کابل را تشکیل دادند اما در نهایت گروه طالبان اعلام کرد؛ تا خروج نیروهای ناتو از افغانستان از حضور در هر گونه نشستی در راستای برقراری صلح در افغانستان خودداری می کند و به جنگ علیه نیروهای خارجی و افغانستانی ادامه می دهد.

حمکتیار از شرط خروج نیروهای خارجی از افغانستان چشم پوشی کرددر این اثنا گلبدین حکمتیار از رهبران جهادی افغانستان و رهبر حزب اسلامی این کشور اعلام کرد با تعیین شرایطی حاضر است با دولت وحدت ملی افغانستان مذاکره کند. در این میان حمکتیار از شرط خروج نیروهای خارجی از افغانستان چشم پوشی کرد تا بتواند بار دیگر خود را از انزوای سیاسی در افغانستان بیرون بیاورد و نقشی در برقراری صلح در این کشور داشته باشد. از جمله شروطی که حمکتیار بر آنها در توافقنامه صلح تاکید کرده است اعطای مصونیت سیاسی و قضایی به اعضای حزب اسلامی از سوی دولت افغانستان، خارج شدن نام این حزب از لیست سیاه سازمان ملل و فعالیت حزب اسلامی در انتخابات افغانستان است.

توافقنامه صلح با حزب اسلامی در طی دو مرحله صورت می گیرد؛ در مرحله نخست توافقنامه به امضای نمایندگان حزب اسلامی، دولت وحدت ملی و شورای عالی صلح افغانستان رسید و در مرحله دوم پس از آزادی اعضای این حزب از زندان های افغانستان توافقنامه صورت گرفته به امضای نهایی گلبدین حمکتیار و اشرف غنی خواهد رسید. آزادی زندانیان حزب اسلامی از زندان های افغانستان ضامن حفظ و بقای توافق صورت گرفته و اجرای تمام مفاد موجود در آن است. از دیگر مفاد مهم این توافقنامه بازگشت مهاجران افغانستانی از پاکستان به وطن خود و انجام اقدامات مناسب برای اسکان آنها در داخل خاک افغانستان است.

در این میان فعالان حقوق بشر و نمایندگان پارلمان افغانستان مخالفت خود را با اعطای مصونیت قضایی به گلبدین حمکتیار و اعضای این حزب اعلام کرده اند و آنرا مخالف قوانین حقوق بشری در جهان می دانند. اعضای حزب اسلامی در دوره مخالفت خود با دولت افغانستان در درگیری های مسلحانه تعدادی از نیروهای امنیتی و مردم افغانستان را کشته اند و این موضوع باعث شده است فعالان حقوق بشر در این کشور با اعطای مصونیت قضایی به اعضای حزب اسلامی مخالفت کنند و در یکم مهر ماه مصادف با امضای توافقنامه صلح در شهر کابل تظاهرات اعتراض آمیزی را انجام دهند.

ایران از هرگونه توافق صلحی که به برقراری صلح و ثبات در افغانستان منجر شود حمایت قاطع می کند با وجود مخالفت های ناچیز در مقابل توافق صورت گرفته می توان گفت که دولت وحدت ملی افغانستان در سیاست خود در راستای برقراری صلح در کشور موفق نشان داده است و این خود می توان به صلحی گسترده و پایدار در این کشور تبدیل شود و زمینه را برای مذاکرات با گروه طالبان فراهم نماید.

محمد رضا بهرامی؛ سفیر جمهوری اسلامی ایران در کابل با استقبال از توافقنامه صلح دولت وحدت ملی افغانستان و حزب اسلامی حکمتیار اظهار امیدواری کرده است سایر گروه های مسلح به این توافق بپیوندند.

جمهوری اسلامی ایران از هرگونه توافق صلحی که به برقراری صلح و ثبات در افغانستان منجر شود حمایت قاطع می کند. انجام مذاکرات مسالمت آمیز بین دولت وحدت ملی و گروه های مسلح می تواند راه را برای صلحی پایدار در کشوری که مردم ستمدیده آن قربانی جنگ هستند، باز کند.