اجتماع > اجتماعی - دنیای زندانی دیوار است و ما اینجا نمی‌دانیم پشت آن دیوار‌ها چه می‌گذرد. تحمل حبس

اجتماع > اجتماعی - دنیای زندانی دیوار است و ما اینجا نمی‌دانیم پشت آن دیوار‌ها چه می‌گذرد.

تحمل حبس، به خودي خود سخت است اما هميشه خود زندان تنها دشواري زنداني نيست. بيماري، اعتياد، نگراني از اداره خانواده، آسيب هاي درون زندان، نگراني از حضور در جامعه و اشتغال بعد از آزادي، مشكلات روحي و... گاهي قوزبالاي قوز مي شوند. تحمل دوري از فرزند براي زنداني حتما دشوار است اما شايد سخت تر از آن، روزگار مادري باشد كه مجبور است همراه با كودكش در زندان زندگي كند. واقعيت اين است كه كودكاني هستند كه در زندان به دنيا مي آيند و حتي در زندان بزرگ مي شوند؛ كودكاني كه بيرون از زندان كسي منتظرشان نيست و جايي جز زندان ندارند. اين كودكان گاهي مجبورند در همان سلولي كودكي كنند كه مادرشان البته چند مجرم ديگر تحمل حبس مي كنند.

• زندان زنان

كل زندانيان كشور حدود 230هزار نفر اعلام شده كه 5درصد اين تعداد را زنان تشكيل مي دهند. بيشتر اين زنان به علت ارتكاب جرايمي در حوزه مواد مخدر دستگير شده اند؛ به طوري كه 54درصد از زندانيان اعتياد به مواد مخدر را زنان و 46درصد را مردان تشكيل مي دهند. تعداد زيادي از آنها نيز زندانيان بدهكار هستند؛ زندانياني كه سرپرست خانواده بوده اند و به اميد گردش چرخ زندگي وارد تجارتي شده اند، فريب خورده اند و چك كشيده اند و حالا بايد تحمل حبس كنند. تعدادي از اين زنان، مادر هم هستند يا وقتي به زندان مي آيند در آستانه مادر شدن قرار دارند.برخي از آنها كسي را بيرون از زندان دارند كه فرزند شان را نگه دارد اما دنيا براي بعضي ديگر به اندازه اين هم بزرگ نيست. بنابراين زندان خانه شان مي شود.

كسي البته درست نمي داند چه تعداد از اين كودكان داريم اما يك گزارش رسمي از سوي سازمان بهزيستي مي گويد طبق آخرين بررسي 2300كودك به دليل زنداني بودن والدين خود در زندان به سر مي برند علاوه بر اين از 10هزار كودك حاضر در مراكز بهزيستي (شبه خانواده و شيرخوارگاه ها) 2600كودك به دليل زنداني بودن والدين خود در اين مراكز نگهداري مي شوند؛ يعني اگر در مهدكودك ها زندان وجود داشت و اين بچه ها امكان زندگي در كنار مادرشان را داشتند با احتساب كودكاني كه مادرشان از سر اجبار آنها را براي نگهداري به بستگان سپرده اند و اگر امكانش بود ترجيح مي دادند در كنار خودشان باشند، شايد بتوان گفت اين عدد به 5هزار كودك مي رسد.

• قانون چه مي گويد؟

براي مثال در استان كرمانشاه 73كودك تا 5سال در مهدكودك زندان نگهداري مي شوند. در ايران براساس تبصره ماده 65آيين نامه اجرايي سازمان زندان ها و اقدامات تأميني و تربيتي كشور مصوب 1380، زندانيان زن مي توانند اطفال خود را تا 2سال تمام به همراه داشته باشند. روساي زندان ها مي توانند در هر زنداني نسبت به تفكيك و جداسازي اطفال 2سال تا 6سال در محل مجزا (مهد كودك) اقدام يا نسبت به انتقال اطفال موصوف به بهزيستي يا مؤسسات نگهداري اطفال مبادرت كنند. در زندان هاي كشور بخش هايي كه زنان باردار و شيرده و كودكان شان نگهداري مي شوند، بندهايي جداست اما گزارش هايي تأييد كرده اند كه در برخي زندان ها عده اي از مادران موفق شده اند كودكان بزرگ تر از 2سال شان را نيز در كنار خود نگه دارند؛ كودكاني كه حتما با نوزاد تفاوت دارند و به خوبي مي فهمند در اطراف آنها چه مي گذرد.

• آيا مهدكودك زندان داريم ؟!

به گفته مديركل امور كودكان و نوجوانان بهزيستي هر زنداني كه بيش از ۱۰ الي ۱۵ كودك داشته باشد مي تواند مجوز احداث مهدكودك را از سازمان بهزيستي دريافت كند. محمد نفريه مي گويد: «به دليل مشكلات حراستي و حفاظتي در زندان ها اين امر تحقق نيافته و هم اكنون فقط در 2زندان اين اتفاق افتاده است.» با اين حال رحيم مطهرنژاد، مديرعامل بنياد تعاون زندان هاي كشور به همشهري مي گويد: «بنياد تعاون در ساخت و تجهيز 5مهد كودك در زندان هاي كشور مشاركت داشته كه زندان اصفهان و زندان زنان 2نمونه از اين مهدهاي كودك هستند.»

اين يعني تعداد زندان هاي مجهز به مهد كودك بين 2تا حداكثر 5مورد هستند. با وجود اين هيچ آماري نه از تعداد اين كودكان و نه از تعداد زندان هاي مجهز به مهد كودك وجود ندارد؛ موضوعي كه اعتراض برخي نمايندگان مجلس ازجمله محمدجواد فتحي، عضو كميسيون حقوقي قضايي را به دنبال داشته است: «مخفي كردن آمار مجرمان مشكلي را حل نمي كند؛ هرچند آمارهاي بالا نيز بسيار تأسف برانگيز است، اما بهتر است اين آمارها به طور دقيق و شفاف اعلام شود.»

يك مطالعه تخصصي كه در سال هاي گذشته انجام شده نشان مي دهد 33درصد كودكان زندان داراي مشكلات رواني بودند و آثاري از مشكلات گفتاري نيز در ميان آنها مشاهده مي شد. يك سوم اين كودكان نيز از اختلالات رواني از خفيف تا شديد رنج مي بردند. بيماري هاي عفوني مانند عفونت ادراري نيز در ميان كودكان زندان شايع بود و در 13درصد از آنها علائمي از كودك آزاري مشاهده مي شد. آيا فرصت بهتري براي زندگي به كودكاني كه بي هيچ تقصيري بايد در زندان باشند، ايجاد مي شود؟!

• ديدگاه مخالف؛ مهدكودك بيرون از زندان باشد

يحي كمالي پور، عضو كميسيون قضايي: ممكن است احداث مهدكودك در زندان ها براي دسترسي مناسب والدين به كودكان اقدامي مناسب باشد اما آثار تخريبي و آسيب هاي آن به مراتب بيشتر از فوايد آن است. اگر دولت و بهزيستي به دنبال احداث مهدكودك در زندان ها هستند، بهتر است نسبت به احداث مهدكودك در خارج از محوطه زندان اقدام كنند، اما به صورت مقطعي مي توان به كودكان اجازه حضور در زندان ها براي ديدار با مادر را داد.