خانه‌ای برای شکوفایی تـوانیابان
همشهری آنلاین _ سحر جعفریان: مرکزی که خدمات متنوعش سال‌ها پیش، امید بسیاری از توانیابان برای ادامه زیستی مؤثر بود و به دلایل فنی و عمرانی، درهایش بست
همشهری آنلاین _ سحر جعفریان: مرکزی که خدمات متنوعش سال‌ها پیش، امید بسیاری از توانیابان برای ادامه زیستی مؤثر بود و به دلایل فنی و عمرانی، درهایش بسته شد. در حال حاضر خدمات مرکز در حوزه‌های مختلف به‌صورت مجازی و آنلاین ارائه می‌شود. البته گاهی توانیابان به‌صورت محدود و با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی راهی مرکز فرآموز می‌شوند تا حضوری در کارگاه‌های آن شرکت کنند. در این گزارش ضمن گفت‌وگو با توانیابان و مسئولان مرکز به بررسی خدمات و فعالیت‌های آن پرداخته‌ایم.
در میانه بافت فرسوده محله «امامزاده عبدالله» (ع)، ساختمانی با ۱۲۰مترمربع مساحت و در ۲ طبقه در خیابان «شهید جرجانی» جای گرفته است که بر روی تابلوی سر در آن نوشته شده است: «مرکز فرآموز منطقه ۹». مدتی قبل که هنوز وارد موج چهارم کرونا نشده بودیم، روزی چند مراجعه‌کننده به مرکز می‌آمدند و از خدمات آن به‌صورت حضوری بهره‌مند می‌شدند.
اما اکنون که کرونا شیوع بیشتری پیدا کرده مراجعه‌کنندگان از طریق مجازی در کارگاه‌ها شرکت می‌کنند.
«علی محمدی»، معلول جسمی _حرکتی، ۱۳ ساله و ساکن محله «شمشیری» است که به تازگی از وجود مرکز فرآموز معلولان مطلع شده است. محمدی می‌گوید: «مراکزی که به‌صورت تخصصی توانبخشی معلولان را برعهده دارند، در واقع از به حاشیه رانده شدن آنها جلوگیری می‌کنند. از زمانی که از خدمات فرآموز استفاده کردم احساس می‌کنم می‌توانم حرفه و مهارتی را یاد بگیرم و مفید باشم. این احساس خوبی است که همیشه با آن غریبه بودم. کاش هیچ‌وقت دوباره تعطیل نشود.»
امامزاده عبدالله(ع) است که می‌گوید: «اگر کرونا نبود، خیلی بهتر می‌توانستیم در کنار هم و در این مرکز اوقاتمان را سپری کنیم. چقدر خوب می‌شد تعداد این مراکز بیشتر بود تا در همه مناطق معلولان می‌توانستند از آن لذت ببرند. یکی از دوستان من در منطقه ۱۶ ساکن است و دلش می‌خواست مسیرش نزدیک بود تا هر روز به مرکز فرآموز می‌آمد. راستش امثال ما، با ارتباط‌های مجازی و آموزش‌های آنلاین چندان شاد نمی‌شویم. چراکه تا پیش از اجبار کرونا به مجازی بودن، به دور بودن از جامعه و سایر افراد هم عادت داشتیم و همیشه دلمان ارتباط‌های نزدیک می‌خواست.» «زهرا کریمی» هم معلول است.
او می‌گوید: «پس از چگونه ارتباط برقرار کردن با دیگران یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ما، اشتغال است. در این مرکز، حرفه‌آموزی به‌صورت تخصصی و کارآفرینی برگزار نمی‌شود. ما معلولان با توجه به مشکلات فراوانی که در شهر و محله‌ها برای رفت و آمدهایمان داریم، زیاد نمی‌توانیم تردد کنیم برای همین مرکزی می‌خواهیم که همه خدمات ویژه خودمان را در آن پیدا کنیم. البته برخی شاید بگویند خدمات را مجازی کرده‌ایم تا راحت‌تر از آنها استفاده کنید، اما استفاده‌های مجازی هم مشکلات خود را دارد؛ از نبود امکانات تا دشواری در یادگیری.»
مرکز فرآموز منطقه ۹ با موضوع توانبخشی و توانمندی مهارت‌های افراد معلول برای نخستین بار در تهران از سال ۱۳۹۷ کار خود را آغاز کرده است. این مرکز دارای ۴ کارگاه «خودآگاهی در شناخت جسمی و توانایی‌های جسمی»، «خودآگاهی در شناخت هیجانات»، «خودآگاهی در شناخت توانایی‌ها برای انتخاب هدف» و «خودآگاهی در شناخت استعدادها و خلاقیت» است.
گروه‌های هدف مرکز، کودکان دارای معلولیت‌های حسی، حرکتی و ذهنی، کودکان غیرمعلول، والدین و خانواده‌های دارای فرزند یا فرزندان معلول، والدین و خانواده‌های فاقد فرزند معلول هستند که در حال حاضر می‌توانند به‌صورت مجازی و با مراجعه به سایت فرآموز منطقه ۹ از خدمات آموزشی استفاده کنند. مرکز فرآموز از اسفندماه سال ۱۳۹۸ هم به دلیل شیوع کرونا و هم به دلایل عمرانی مدتی تعطیل بود که اکنون دوباره با آغاز هفته «سلامت» فعالیت‌های خود را از سر گرفته است.
شناسایی و تقویت استعدادهای افراد توانیاب یکی از مهم‌ترین رسالت‌های مرکز فرآموز است. این مطلب را «عاطفه رزاق نیا»، رئیس اداره سلامت شهرداری منطقه می‌گوید و ادامه می‌دهد: «اینجا نخستین مرکز تخصصی فرآموز ویژه معلولان در شهر تهران است که اهدافی مانند کشف و رشد توانمندی و استعداد افراد جامعه هدف، آماده‌سازی این افراد برای کسب استقلال فردی و اجتماعی، آموزش به خانواده‌های دارای فرزند معلول، حرفه‌آموزی‌های متنوع و متناسب با علاقه‌مندی افراد معلول و توانیاب، برگزاری فعالیت‌های فوق برنامه از ورزش همگانی گرفته تا اردوهای تفریحی و برپایی نمایشگاه‌هایی از دستاوردها را دنبال می‌کند.» رزاق‌نیا با تأکید بر اهمیت و اولویت آموزش مهارت‌های ارتباطی و رفتاری افراد معلول ادامه می‌دهد: «اینکه با این افراد چگونه ارتباط برقرار کنیم و اینکه آنها چطور این توانمندی را داشته باشند، از چنان اهمیتی برخوردار است که دوره آموزشی آن را با حضور متخصصان به‌صورت مجازی و آنلاین برگزار می‌کنیم. این در حالی است که ارتقای خدمات مرکز را در ابعاد گوناگون در دستور کار قرار داده‌ایم. تاکنون استقبال از کارگاه‌های آموزشی _ ارتباطی گواه این نکته بوده است که افراد توانیاب بیش از حرفه‌آموزی به درک و حمایت‌های خانوادگی و اجتماعی نیاز دارند که ما در مرکز فرآموز آن را به‌طور جد پیگیری می‌کنیم. این حمایت در مرحله نخست سلامت روانی آنها را تأمین خواهد کرد.»
۹۸ معلول در حال حاضر به‌صورت مجازی از خدمات مرکز فرآموز بهره‌مند می‌شوند.
۷۰ درصد از معلولان عضو در مرکز فرآموز دارای معلولیت جسمی - حرکتی هستند.
۱۴ خیّر با نذرهای معنوی خود این مرکز را در ارائه خدمات مطلوب همراهی می‌کنند.
