با  زمین نفس می‌‌کشیم

با زمین نفس می‌‌کشیم

زندگی > مهارت‌ها - همشهری دو - زهرا تالانی:هر روز آمار زیادی از تخریب محیط‌‌زیست به‌دست انسان در رسانه‌ها منتشر می‌شود و هر روز هم مس
زندگی > مهارت‌ها - همشهری دو - زهرا تالانی:
هر روز آمار زیادی از تخریب محیط‌‌زیست به‌دست انسان در رسانه‌ها منتشر می‌شود و هر روز هم مسئولان و دوستداران محیط‌زیست هشدارهایی درباره حفاظت از محیط‌زیست و منابع طبیعی می‌دهند.

آنها معتقدند كه از بين رفتن محيط زيست نخستين آسيبي كه دارد براي خود انسان است؛ چون منابع محدود است و زندگي به خطر مي افتد. ازاين رو سعيد نوري نشاط، فعال محيط زيست بيش از 3 سال است كه با يك تيم به توانمندسازي مردم محلي در روستاها كمك كند تا هم راهي براي حفظ محيط زيست توسط خود آنها پيدا كند و هم به معيشت آنها كمك كند. او اين شيوه را تسهيل گري مي نامد.

  • انسان؛ حامي محيط زيست

تخريب روزافزون جنگل ها و مراتع، بهره برداري بي رويه از معادن و منابع طبيعي، خشكسالي و تغييرات اقليمي، زاييده سبك زندگي انسان امروزي است كه همه روزه كره مسكوني «زمين» را دچار فرسايش و تخريب مي كند. براي حفظ اين محيط زيست شايد راهكارهاي مختلفي باشد اما سعيد نوري نشاط فعال محيط زيست معتقد است كه توانمند كردن افراد به ويژه در روستاها بهترين راه حل براي در امان ماندن جنگل ها و منابع طبيعي از تخريب است.

او مي گويد: حوزه اول كاري من محيط زيست بود اما بعد از مدت ها كار متوجه شدم كه اگر مردم به محيط زيست آسيب مي زنند به خاطر فشار اقتصادي است يعني وقتي معيشت بهتري دارند يا از تنوعي از معيشت ها برخوردارند محيط زيست در امان است؛ به عبارتي ميان فقرزدايي و حفظ محيط زيست يك رابطه مستقيم وجود دارد. براي همين تلاش كرديم در مناطقي كه محيط زيست آسيب مي بيند روي توانمندي مردم آنجا كار كنيم و به مردم محلي كمك كنيم تا ريشه هاي خود را درك كنند، داشته هاي خود را به رسميت بشناسند و به هم كمك كنند تا از چرخه فقر بيرون بيايند. او تأكيد مي كند كه مهم ترين مسئله در اين راه، درگير كردن اجتماعات محلي و ترويج كارهاي گروهي در ميان روستائيان است كه هرچند بسيار سخت است و ظرافت هاي خاص خود را دارد، اما ظرفيت هايي در فرهنگ بومي ايران و فرهنگ اسلامي در روستاها براي اين كار وجود دارد. اين جلسات آموزشي گروهي معمولا در مسجد يا حسينيه روستا برگزار مي شود تا مردم نسبت به وضعيت اجتماع محلي خود حساس شده و براي اجراي يك مجموعه فعاليت در سطح منزل يا روستاي خود آماده شوند و مشاركت را تجربه كنند.

  • تسهيل گري در روستاها

سعيد نوري نشاط يا آنطور كه روستائيان صدايش مي كنند، «عموسعيد»، در مورد نحوه كارآفريني خود مي گويد: براي روستائيان كسب وكارها بايد جنبه هاي مختلف زندگي شان را دربربگيرد؛ به عبارت ديگر، نمي توان در يك روستا فقط در زمينه اقتصادي فعاليت كرد و توقع داشت كه اين بهبود وضعيت به صورت پايدار باقي بماند بلكه بايد به مردم روستا در رفع ساير معضلات اجتماعي كه مسبب وضعيت نابسامان اقتصادي است، كمك كرد.

او ادامه مي دهد: مثلا ما بررسي كرديم كه يك روستا قبلا توليد فلفل خود را به دلال ها مي فروختند و برايشان درآمدزا نبود اما اكنون با كمك خود گروه هاي محلي، محصول فلفل، فرآوري شده و به فروشگاه ها فروخته مي شود تا درآمدشان هم بالا برود. آنان تاكنون 2جشنواره فلفل برگزار كرده اند. اكنون در 18روستا در 3 استان كرمانشاه، سمنان و گيلان به همت انجمن بوم پژوهان و با همكاري انجمن هاي محلي به روستائيان كمك شده تا با طرح هايي معيشت مردم بهبود پيدا كند. اين طرح ها با كمك انجمن طنين طبيعت تيرگان در شاهرود و در انزلي و رشت توسط انجمن حافظان طبيعت پايدار و در كرمانشاه توسط انجمن پراو انجام شده است.

نوري نشاط در مورد شيوه كارش مي گويد: ما سعي مي كنيم با ذهن خالي ميان مردم روستا برويم و با آنها صحبت كنيم تا از درون اين گفت وگوها به نفع خود مردم و معيشت آنها كاركنيم. يكي از دغدغه هاي اساسي اين تيم، حفظ همبستگي ميان اعضاي روستا براي پيشبرد اهداف تعيين شده توسط خود روستائيان است. از اين رو يكي از روش هاي پيشنهادي، تأسيس صندوق هاي اعتباري خرد يا صندوق هاي توسعه محلي در روستاهاست. حالا در بيشتر روستاها صندوقي وجود دارد كه با پول خود روستائيان مي گردد و به اقتصاد آنها كمك مي كند.

  • تجربه هاي تسهيل گري

همكاران نوري نشاط درگروه بوم پژوهان در اين 3 سال تجربه هاي فراواني پيدا كرده اند كه حالا كار را براي آنها آسان كرده است. به طور نمونه نوري نشاط مي گويد: كار در جوامع روستايي كاري زمان بر است و نمي توان انتظار داشت كه به سرعت دستاوردهايي كه در طرح اوليه پيش بيني شده است، در همان زمان مورد نظر به دست آيد. از اين رو تجربه كار توانمندسازي در پروژه ها به ما نشان داد كه اين فعاليت بسيار آهسته پيش مي رود. بايد صبور بود و همراه مردم به تدريج گام هاي توان افزايي را پيمود. همچنين آنها متوجه شدند كه زنان تمايل بيشتري به مشاركت در فعاليت هاي اجتماعي دارند. اين امر شايد به خاطر اين باشد كه زنان اصولا وقت بيشتري دارند يا به مشاركت اهميت مي دهند و از فعاليت هاي گروهي لذت بيشتري مي برند. نوري نشاط مي گويد: در ابتداي پروژه تلاش شد كه گروه هايي با مشاركت مردان روستاها شكل بگيرد اما در عمل فقط در يك روستا گروهي از مردان شكل گرفت كه در انتهاي پروژه، فعاليت هاي همان گروه نيز به سمت توليد صنايع دستي به وسيله زنان روستا متمايل شد. در 2روستاي ديگر، اعضاي شركت تعاوني هاي ثبت شده، متشكل از زنان و دختران جوان روستا بود.