انبیاء تØت ولایت رسول الله اند/ خیرخواهی Ùˆ نصیØت؛ سیره پیامبر(ص)
خبرگزاری مهر، گروه دین Ùˆ اندیشه: پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) مظهر رØمت برای همه بشریت Ùˆ اسوه ای برای تمام تاریخ بوده است. اگرچه عده ای سعی در مخدوش نمو
خبرگزاری مهر، گروه دین Ùˆ اندیشه: پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) مظهر رØمت برای همه بشریت Ùˆ اسوه ای برای تمام تاریخ بوده است. اگرچه عده ای سعی در مخدوش نمودن چهره پیامبر اسلام داشته اند اما روز به روز بر پیروان آن Øضرت Ùˆ عاشقان Ùˆ دلدادگانش اضاÙÙ‡ Ù…ÛŒ شود. به مناسبت سالروز ولادت نبی مکرم اسلام با Ú¯Ùتگو با چند تن از کارشناسان مذهبی کشور به اØوال زندگی آن Øضرت پرداخته ایم.
پیامبر اکرم سرپرست دیانت و عبودیت برای کل خانواده بشریت است
Øجت الاسلام عالی در ابتدا با اشاره به اینکه در یک خانواده Ú©ÙˆÚ†Ú©ØŒ سرپرست آن خانواده Ù…Øور دیانت Ùˆ عبودیت در آن خانواده است Ùˆ مسئولیت عبودیت در خانه به عهده سرپرست خانواده است، Ú¯Ùت: قرآن Ù…ÛŒ Ùرماید «یا ایها الذین آمنوا قوا انÙسکم Ùˆ اهلیکم نارا» یعنی هم خودتان Ùˆ هم اهلتان را از آتش جهنم نجات دهید.
ÙˆÛŒ ادامه داد: همینطور Ú©Ù‡ در یک خانه Ú©ÙˆÚ†Ú© اینچنین است، سرپرست دیانت Ùˆ عبودیت برای Ú©Ù„ خانواده بشریت از اول تاریخ تا آخر تاریخ وجود مقدس پیامبر اکرم است. Ù…Øور دیانت Ùˆ بندگی در Ú©Ù„ تاریخ Ùˆ جغراÙیای عالم وجود پیامبر است، کسی Ú©Ù‡ خود عبد مطلق خداست Ùˆ آمده تا عبودیت را در عالم گسترش دهد. تمام بار بندگی Øتی بار دیگران را او باید به دوش بکشد. او در راس هرم بندگی قرار دارد Ùˆ تمام اولیا Ùˆ انبیا زیر مجموعه او Ùˆ در امت او هستند.
انبیا تØت لوا پیغمبر اکرم Ùˆ زیر ولایت او هستند
عالی اÙزود: مرØوم Ùیض کاشانی در اوایل تÙسیر صاÙÛŒ نقل کرده Ú©Ù‡ امام صادق(ع) Ùرمودند پیامبر در عالم ارواØØŒ نبی بر همه انبیا بوده است. یعنی همه انبیا تØت لوا پیغمبر اکرم Ùˆ زیر ولایت او هستند.
ÙˆÛŒ ادامه داد: مرØوم صدوق در علل الشرایع نقل کرده Ú©Ù‡ شخصی نزد امام رضا آمد Ùˆ پرسید چرا به پیامبر ابوالقاسم Ù…ÛŒ گویند؟ امام رضا ابتدا به Ùراخور ظرÙیت این Ùرد جوابی داد Ùˆ Ùرمود چون پیامبر Ùرزندی داشت به نام قاسم، لذا به پیامبر ابوالقاسم Ù…ÛŒ گویند. آن Ùرد به امام رضا عرض کرد اگر مرا اهل Ù…ÛŒ دانید یک مقدار بیشتر بگویید. امام Ùرمود مگر علی(ع) قاسم نیست؟ (به معنی قسیم النار Ùˆ النجنه) عرض کرد بله، لذا Ùرمود پیامبر ابوالقاسم است. یعنی امیرالمومنین Ùˆ تمام اولیای خدا Ùˆ Ùرماندهان جبهه توØید زیر نظر پیامبرند.
این کارشناس دینی اÙزود: مرØوم طبرسی در تÙسیر مجمع البیان نقل کرده پیامبر مثل یک پدر دلسوز وقتی Ù…ÛŒ دید یک Ù†Ùر آنچنان Ú©Ù‡ باید Ùˆ شاید دعوت اش را اجابت نمی کند گویا عیب را در خودش Ù…ÛŒ دید، لذا بر عبادت های خود Ù…ÛŒ اÙزود طوری Ú©Ù‡ شب چند ساعت روی پا Ù…ÛŒ ایستاد Ùˆ بعد از مدتی بر اثر کثرت ایستادن بر پاها، پاهایش ورم کرده بود Ùˆ کثرت شب زنده داری چهره اش را زرد کرده بود.
ÙˆÛŒ ادامه داد: سپس آیه نازل شد «مَا أَنزَلْنَا عَلَیْکَ الْقÙرْآنَ Ù„Ùتَشْقَی» ای پیامبر! ما قرآن را نازل نکردیم Ú©Ù‡ اینقدر خود را به مشقت بیندازی. خدا پیامبر را تسلی Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ اینقدر خود را به مشقت نینداز. او چون پدر است دلش Ù…ÛŒ سوزد. رابطه ای Ú©Ù‡ با بندگان خدا برقرار کرده بر همین اساس ابوت Ùˆ پدری است. رابطه بر اساس تØمیل Ùˆ جبر نیست.
رÙتار پیامبر با مردم پدرانه بود
عالی Ú¯Ùت: نقل زیبایی هست Ú©Ù‡ ابن مسعود Ù…ÛŒ گوید من ایستاده بودم، دیدم مرد عربی Ù…ÛŒ خواست با پیامبر صØبت کندکه ابهت پیامبر او را گرÙت Ùˆ لکنت زبان پیدا کرد. پیامبر Ùوری او را بغل کرد Ùˆ Ùرمود «هون علیک Ùلست بملک» راØت باش من پادشاه نیستم من بنده هستم.
ÙˆÛŒ ادامه داد: سلمان چون ایرانی بود Ùˆ دیده بود Ú©Ù‡ چطور خدمه پادشاهان ایرانی به آنها خدمت Ù…ÛŒ کنند، به پیامبر Ú©Ù‡ رسید به پای او اÙتاد، Ùوری پیامبر او را بلند کرد Ùˆ Ùرمود سلمان Ú†Ù‡ Ù…ÛŒ کنی؟ کاری Ú©Ù‡ مردم با سلاطین Ùˆ جبابره Ù…ÛŒ کنند با من Ù†Ú©Ù† «انا عبد من عبید الله». لذا رابطه پیامبر با دیگران بر اساس عطوÙت Ùˆ همرنگ رابطه خدا با مردم است.
این کارشناس دینی اÙزود: پیامبر در جنگ بدر تعدادی از دشمنان قدیمی خود را اسیر کرده بود. Øضرت همانطور Ú©Ù‡ آنها را Ù…ÛŒ دید Ú©Ù‡ از مقابلش رد Ù…ÛŒ شوند، لبخندی زد. یکی از آنها به پیامبر Ú¯Ùت بخند، ØÙ‚ داری بخندی ما را به اسارت کشیده ای Ùˆ اکنون Ù…ÛŒ خندی. پیامبر Ùرمود خنده من به خاطر آن چیزی نیست Ú©Ù‡ تو گمان Ù…ÛŒ Ú©Ù†ÛŒ. خنده من به این خاطر است Ú©Ù‡ من به زور زنجیر شما را دارم به بهشت Ù…ÛŒ برم! لذا پیامبر رابطه رØمت با مردم داشت.
تمام مصیبات مومنین ابتدا بر پیامبر وارد شده است
ÙˆÛŒ اÙزود: به همین دلیل چون تمام مومنین از اول تاریخ تا آخر به عنوان Ùرزندان پیامبر هستند Ùˆ پیامبر نقش ابوت Ùˆ ولایت Ùˆ سرپرستی بر همه دارد، تمام بلاها Ùˆ مصیبت هایی Ú©Ù‡ بر سر انبیا Ùˆ اولیا Ùˆ مومنین Ù…ÛŒ آید اول از همه پیامبر درد Ù…ÛŒ کشد.
ÙˆÛŒ ادامه داد: تمام بلاها Ùˆ مصائبی Ú©Ù‡ انبیا Ùˆ اولیا Ùˆ مومنین از ابتدای تاریخ کشیدند ابتدا بر پیامبر اکرم(ص) وارد شده است. چقدر پیامبر باید استقامت داشته باشد؟ «ÙَاستَقÙÙ… کَما Ø£ÙÙ…Ùرتَ» این آیه پیامبر را پیر کرد Ú©Ù‡ Ùشار مصائب Ú©Ù„ تاریخ را باید تØمل کند Ùˆ استقامت کند.
عالی اÙزود: در روایتی مرØوم مجلسی در جلد Û²Û¸ بØار نقل کرده Ú©Ù‡ بلاهای بچه های پیامبر اول بلای پیامبر بود. سوال من این است سربریدن اسماعیل توسط ابراهیم بلای ابراهیم بود یا اسماعیل؟ درست است Ú©Ù‡ هر دو مورد ابتلا بودند اما قرآن سربریدن Ùرزند را ابتدا بلای ابراهیم Ùˆ ابتلای او Ù…ÛŒ داند. لذا عاشورا اول بلای پیامبر است Ùˆ بعد بلای امام Øسین(ع).
ÙˆÛŒ Ú¯Ùت: روایتی Ú©Ù‡ مرØوم مجلسی نقل Ù…ÛŒ کند این است Ú©Ù‡ خداوند خطاب به پیامبر Ù…ÛŒ Ùرماید Ú©Ù‡ من Ù…ÛŒ خواهم با سه چیز تو را امتØان کنم تا صبر تو را ببینیم Ú©Ù‡ یکی از آنها بلاهای بچه های پیامبر است.
اهانت به پیامبر در غرب نشاندهنده گسترش اسلام است
عالی ادامه داد: Øال Ù…ÛŒ بینیم Ú©Ù‡ بر علیه این خورشید نورانی اقداماتی صورت Ù…ÛŒ گیرد Ùˆ نسبت به آن هتاکی Ù…ÛŒ شود بلکه بتوانند آن را بپوشانند، از کاریکاتور کشیدن گرÙته تا دیگر اقدامات. در عین Øال Ú©Ù‡ همه متاسÙÙ… Ù…ÛŒ شویم نکته ای جای خوشØالی است Ú©Ù‡ وقتی Ù…ÛŒ بینیم در برخی کشورهای اروپایی به پیامبر اهانت Ù…ÛŒ شود نشانه یک چیز است Ùˆ این هراس نشانه این است Ú©Ù‡ اسلام به شدت در Øال گسترش است.
ÙˆÛŒ اÙزود: آنها Ùهمیدند Ú©Ù‡ اگر پنجاه سال دیگر به همین منوال ادامه پیدا کند غلبه جمعیتی در اروپا با مسلمین خواهد بود. اولین گرایش جوان ها در این کشورها به اسلام است Ùˆ پرÙروش ترین کتاب پس از Û±Û± سپتامبر قرآن است. لذا طبیعی است Ú©Ù‡ اسلام هراسی Ùˆ اسلام ستیزی را در دستور کار خودشان قرار دهند.
ÙˆÛŒ در پایان Ú¯Ùت: ما باید با بندگی خودمان پیامبر را در توسعه عبودیت در عالم یاری کنیم. گرت هواست Ú©Ù‡ معشوق نگسلد پیوند/ نگاه دار سر رشته تا Ù†Ú¯Ù‡ دارد.
مقتضای رØمت Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø¯ÛŒÚ¯Ø±Ø§Ù† است
Øجت الاسلام مصطÙÛŒ پور در مورد ویژگیهای پیامبر اکرم(ص) Ùˆ رÙتار Ùˆ سیره آن Øضرت Ú¯Ùت: پیامبر اکرم(ص) همیشه سعی می‌کرد رابطه خود با مردم را Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ú©Ù†Ø¯ØŒ چون در آیات قرآن آمده Ú©Ù‡ هیچ‌گاه پیامبر(ص) از خشونت برای برخورد با مردم استÙاده نمی‌کرد. تلاشش این بود Ú©Ù‡ مردم را درست Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ú©Ù†Ø¯ØŒ برای اینکه مقتضای رØمت Ùˆ Ù…Øبت آن Øضرت این است. وقتی خداوند می‌Ùرماید: « وَمَا أَرْسَلْنَاکَ Ø¥Ùلَّا رَØْمَةً لّÙلْعَالَمÙینَ»(انبیاء/Û±Û°Û·) مقتضای رØمت این است Ú©Ù‡ به گونه‌ای برخورد کند Ú©Ù‡ دیگران را Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ú©Ù†Ø¯ØŒ لذا Øتی در جریان Ù…Ú©Ù‡ وقتی Ù…Ú©Ù‡ عده‌ای Ú¯Ùتند امروز روز انتقام است، اما پیامبر(ص) Ùرمود: نه! امروز روز رØمت Ùˆ مهربانی است، چون پیامبر رØمت برای جهان‌هاست. پیامبر در برخورد با مردم Ø´Ø±Ø ØµØ¯Ø± داشت. برای سپردن مقام‌ها Ùˆ مسئولیت‌ها شایستگی را در نظر می‌گرÙت، پیامبر اکرم(ص) سعی می‌کرد انضباط Ùˆ جدیت را در امور اداری جامعه رعایت کند تا تصمیم‌گیری‌هایش دقیق Ùˆ درست باشد. به عهد Ùˆ پیمان پایبند باشد بین خود Ùˆ مردم Øجاب، Ùاصله Ùˆ مانعی ایجاد نمی‌کرد تا مردم به راØتی بتوانند با آن Øضرت رابطه برقرار کنند.
خیرخواهی Ùˆ نصیØت؛ شیوه رÙتاری پیامبر(ص)
ÙˆÛŒ ادامه داد: پیغمبر(ص) جز خیرخواهی Ùˆ نصیØت شیوه دیگری در رÙتار خود نداشت، لذا اگر کسی هم انتقادی می‌کرد یا ØرÙÛŒ می‌زد پیامبر(ص) خیلی راØت گوش می‌داد Ùˆ لذا در قرآن داریم چون پیامبر سخن مردم ر می‌شنیدند می‌گÙتند «أَذÙÙ†ÙŽ Ù„ÙŽÚ©Ùمْ» پیامبر گوش است، ولی خداوند می‌Ùرماید درست است Ú©Ù‡ پیامبر گوش است اما «أÙØ°Ùن٠خَیْر٠لَّکÙمْ» پیامبر ØرÙها را گوش می‌دهد، اما جایی Ú©Ù‡ بخواهد برخورد Ùˆ تصمیم‌گیری کند Ùˆ بخواهد کاری انجام دهد جز براساس خیر کاری انجام نمی‌دهد. کار پیامبر(ص) از Ù„Øاظ مدیریتی اقامه ØÙ‚ Ùˆ عدل بود، چنانچه قرآن هم همه انسان‌ها Ùˆ مؤمنان را به این امر دعوت می‌کند Ùˆ Øتی در مقام بیان اهدا٠انبیاء(ع) داریم «لÙیَقÙومَ النَّاس٠بÙالْقÙسْطÙ» انبیاء(ع) ازجمله پیامبر اکرم(ص) مبعوث شدند تا قسط Ùˆ عدالت را در جامعه پیاده کنند.
سیره پیامبر در برخورد با مخالÙان
ÙˆÛŒ اÙزود: اینها جنبه‌های Ú©Ù„ÛŒ سیره پیامبر(ص) است Ú©Ù‡ Øاکی از انسانیت کامل Ùˆ کمال انسانیت آن Øضرت است، چون معصوم است ما هم باید روش‌ها را به Ù„Øاظ Ùردی، اجتماعی، مدیریتی Ùˆ خانوادگی Ùˆ مسائل دیگر به کار بگیریم. یکی از نکاتی Ú©Ù‡ Ùکر می‌کنم در ارتباط با پیامبر اکرم(ص) کمتر مورد توجه قرار گرÙته است سیره او در برخورد با مخالÙان Ùˆ کاÙران Ùˆ پیروان اÙکار Ùˆ اندیشه‌های دیگر است Ú©Ù‡ واقعا این بعد از زندگی پیامبر(ص) کمتر مورد توجه قرار گرÙته است.
مصطÙÛŒ پور در مورد شیوه Ùˆ روش پیامبر برای دعوت مردم Ú¯Ùت: همان طور Ú©Ù‡ قرآن می‌گوید: اگر می‌خواهی مردم را به سوی دین Ùˆ راه پروردگار دعوت Ú©Ù†ÛŒ باید از سه شیوه استÙاده کنید. سوره Ù†ØÙ„ این سه شیوه را معرÙÛŒ می‌کند: آمده Ú©Ù‡ «ادْع٠إÙÙ„ÙÛŒ سَبÙیل٠رَبّÙÚ©ÙŽ بÙالْØÙکْمَة٠وَالْمَوْعÙظَة٠الْØَسَنَة٠وَجَادÙلْهÙÙ… بÙالَّتÙÛŒ Ù‡Ùیَ Ø£ÙŽØْسَنÙ» یعنی اÙراد مختل٠هستند یک عده را باید با استدلال Ùˆ برهان به سوی ØÙ‚ دعوت کنی، یک عده از انسانها را باید با موعظه Øسنه(با استÙاده از خطبه به Ø§ØµØ·Ù„Ø§Ø Ù…Ù†Ø·Ù‚ÛŒØ§Ù†) Ùˆ یک عده را هم باید با جدل Ú©Ù‡ قیدی هم همراه آن است جدل استدلال هست، اما استدلالی Ú©Ù‡ باید برای اسکات(ساکت کردن طر٠مقابل) باشد.
ÙˆÛŒ ادامه داد: در سال نهم هجرت Ú©Ù‡ آوازه اسلام Ùˆ پیامبر(ص) در بسیاری از مناطق به گوش همگان رسید، آنهایی Ú©Ù‡ شرایط برایشان Ùراهم شده بود به مدینه می‌آمدند Ùˆ با پیامبر(ص) ملاقات می‌کردند Ùˆ معمولا هم اسلام می‌آوردند Ùˆ بر می‌گشتند. گروه Û²Ûµ Ù†Ùره‌ای خدمت رسول‌الله(ص) رسیدند Ú©Ù‡ از Ûµ دین متÙاوت بودند این گروه پنج‌گانه با پیامبر(ص) صØبت کردند اول دین خود را بر پیامبر(ص) عرضه کردند Ùˆ پیامبر(ص) هم با اینها بØØ« کرد مثلا بØØ« تثلیت، بت پرستی، ثنویت (دوگانه‌پرستی) Ùˆ بØØ« اینکه خدا Ùرزندی دارد Ùˆ ... پیامبر(ص) اشکال Ùˆ نقد این دیدگاه‌ها را بیان کرد، اینها وقتی ØرÙهای پیامبر(ص) را شنیدند Ú¯Ùتند اجازه بدهید ما در مورد Ú¯Ùته‌های شما Ùکر کنیم اگر دیدیم ØÙ‚ با شماست به دین شما می‌پیوندیم، اما وقتی دیدیم ØÙ‚ با شما نیست بر دین خود باقی می‌مانیم. چند روزی Ùکر کردند Ùˆ آمدند Ùˆ Ú¯Ùتند: ما سخنی منطقی‌تر از سخن شما نیاÙتیم Ùˆ لذا ما همگان به اسلام گرایش پیدا کردیم Ùˆ مسلمان می‌شویم Ùˆ وقتی به سوی قبایل خود برگشتیم آنها را هم به سوی اسلام دعوت می‌کنیم.
ÙˆÛŒ در پاسخ به سوالی در مورد چگونگی اØتجاج پیامبر با دیگران Ú¯Ùت: در بØار روایات Ùراوانی داریم Ú©Ù‡ وقتی پیامبر(ص) با پیروان ادیان دیگر برخورد می‌کرد، آنها را آن ‌چنان مجاب می‌کرد Ú©Ù‡ Øاضر می‌شدند اسلام را به عنوان یک دین بپذیرند، اگر کسانی اهل مطالعه باشند می‌توانند به بØار، جلد Û¹ مراجعه کنند Ùˆ در این جلد Ú©Ù‡ مربوط به اØتجاجات پیامبر(ص) است موارد Ùراوانی را راجع به این مسأله مشاهده کنند.
این کارشناس دینی ادامه داد: پیامبر(ص) چون همواره براساس عقلانیت، استدلال‌های عقلی Ùˆ برهانی عمل می‌کرد معمولا مردم مجاب می‌شدند، اجباری در پذیرش اسلام نداشتند، چون Øر٠قرآن هم همین است. قرآن هم در برابر اÙرادی Ú©Ù‡ ادعاهایی داشتند پیغمبر(ص) مأمور بود Ú©Ù‡ به آنها بگوید: اگر شما راست می‌گوئید برهان، استدلال Ùˆ دلیل خود را بیان کنید. آنها هم معمولا نمی‌توانستند چنین استدلال‌هایی داشته باشند، البته پیامبر اکرم(ص) اگر براساس استدلال Ùˆ برهان در برابر اÙراد سخن می‌گÙت این هم دستور قرآن بود، یعنی در واقع به ØÚ©Ù… قرآن پیامبر(ص) این کار را انجام می‌داد. با توجه به این نکته می‌گویم آن چیزی Ú©Ù‡ مسلمان‌ها باید به سیره پیامبر(ص) توجه داشته باشند این است Ú©Ù‡ روش عقلانی را برای تبیین Øقایق مورد توجه قرار دهند.
عامل پیشرÙت اسلام
ÙˆÛŒ اظهار داشت: با توجه به مطالبی Ú©Ù‡ Ú¯Ùتم آن چیزی Ú©Ù‡ عامل پیشرÙت اسلام است به عقیده بنده عمده اش دو چیز است: یکی رÙتار پیامبر(ص) در برخورد با مردم به ØÚ©Ù… آیه «رَØْمَةً لّÙلْعَالَمÙینَ». یا در آیه Û±ÛµÛ¹ آل عمران Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ گوید: «بÙمَا رَØْمَة٠مّÙÙ†ÙŽ اللّه٠لÙنتَ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ وَلَوْ Ú©Ùنتَ Ùَظًّا غَلÙیظَ الْقَلْب٠لاَنÙَضّÙواْ Ù…Ùنْ ØَوْلÙکَ» رØمت شما برای مردم زمینه جذب مردم را Ùراهم می‌کند. دلیل دوم عقلانیت پیامبر(ص) است.
مصطÙÛŒ پور در پایان Ú¯Ùت: پیامبر(ص) براساس استدلال Ùˆ برهان Ùˆ تعقل با مردم برخورد می‌کرد Ùˆ این هم یک عامل بسیار بزرگی برای جذب مردم به سمت اسلام بود. تنها چیزی Ú©Ù‡ در پیامبر(ص) نمی‌بینیم خشونت Ùˆ برخورد با شمشیر است، اگر هم از جهاد صØبت می‌شود نوعا جهادها جنبه دÙاعی دارد نه جنبه ابتدایی داشته باشد یا اÙرادی به ØÚ©Ù… قرآن از مسلمان‌ها استمداد می‌کردند Ú©Ù‡ پیامبر(ص) Ùˆ مسلمانان موظ٠بودند برای نجات آنها اقدام کنند یا دیگران به آنها Øمله می‌کردند Ùˆ پیامبر(ص) با آنها برخورد می‌کرد. معرو٠است Ú©Ù‡ پیامبر(ص) با وجود اینکه در جنگ‌ها شرکت می‌کرد، ولی هیچ‌گاه خود اقدام به ایجاد ضرب Ùˆ Ø¬Ø±Ø Ùˆ یا قتل نسبت به کسی نکرد. بنابراین ما هم به عنوان یک مسلمان باید این سیره را در این زمان برای جذب مردم به سوی اسلام در پیش بگیریم Ùˆ در مرتبه اول اهل رØمت Ùˆ Ù…Øبت به مردم Ùˆ در مرØله دوم باید عقلانی بیندیشیم Ùˆ عمل کنیم.
سیره عبادی پیامبر(ص)
Øجت الاسلام جباری استاد مؤسسه آموزشی Ùˆ پژوهشی امام خمینی(ره) نیز درباره سیره عبادی پیامبر(ص) Ú¯Ùت: جلوه‌های عبادت در سیره پیامبر اعظم(ص) در نماز Ùˆ ذکر، تهجد Ùˆ نواÙÙ„ØŒ روزه، اعتکا٠و Øج رخ نموده است. نماز ایشان، Ú©Ù‡ آن‌را نور چشم خود می‌خواند، همراه بود با اوج توجه Ùˆ Øضور دل. Øضرت رسول(ص) بر تهجد Ùˆ نواÙÙ„ نیز اهتمام خاصی داشتند. همچنین عبادات سنگین Ùˆ طولانی همراه با Ùراهم‌سازی لوازم Ùˆ مقدمات آن از قبل Ùˆ نیز آداب خاصی چون تقسیم نماز بر ساعات شب، بیداری پس از ثلث یا نص٠شب Ùˆ قرائت قرآن Ùˆ مناجات در گزارش‌های مربوط به سیره عبادی آن Øضرت به چشم می‌خورد.
ÙˆÛŒ Ú¯Ùت: سیره عبادی پیامبر عظیم‌الشأن اسلام(ص) از مهم‌ترین Ù…Øورهای Ù…Ø·Ø±Ø Ø¯Ø± سیره نبوی(ص) است؛ چرا Ú©Ù‡ می‌توان عبادت Ùˆ عرÙان را غایت Øرکت انسان به ویژه پیامبر اکرم(ص) در سیر معنوی دانست. اهمیت بعد عرÙان Ùˆ عبادت، مربوط به ارتباط این دو امر با هد٠نهایی Ùˆ متعالی خلقت انسان‌هاست. به ØÚ©Ù…Ù Ú¯Ùته الهی در آیه نورانی٠«وَ ما خَلَقْت٠الْجÙنَّ ÙˆÙŽ الْإÙنْسَ Ø¥Ùلاّ Ù„ÙیَعْبÙدÙون» هد٠از خلÙت بخش٠تکلیÙ‌مدار هستی، یعنی انسان Ùˆ جن، عبادت است Ùˆ عبادت نیز بدون معرÙت ارزشی ندارد Ùˆ عبادت٠مورد نظر این آیه نیز عبادتی قرین Ùˆ ملازم با معرÙت است؛ بدین معنا Ú©Ù‡ هر درجه از عبودیت، درجه‌ای از معرÙت را می‌طلبد Ùˆ با هر عبادت عارÙانه، درجه‌ای برتر از معرÙت به دست می‌آید. این روند رو به کمال Ùˆ رشد تا بالاترین مراØÙ„ امکان معرÙت ادامه می‌یابد Ùˆ به این ترتیب، Ù…Ùهوم سخن برخی Ù…Ùسران Ú©Ù‡ «لیعبدون» را در آیه یادشده «لیعرÙون» معنا کرده اند، روشن می‌شود.
معرÙت Ùˆ بصیرت مقدم بر عبادت Ùˆ عبودیت است
استاد موسسه امام خمینی ادامه داد: با آنچه Ú¯Ùته آمد روشن شد Ú©Ù‡ معرÙت Ùˆ بصیرت از نظر رتبه مقدم بر عبادت Ùˆ عبودیت است Ùˆ عبادت بی معرÙت Ùˆ شناخت را ارجی نتوان نهاد؛ زیرا تا عبد شناختی هرچند اندک به آنچه می‌پرستد نیابد، عبادتش جز کاری لغو، بی مبنا، بی هد٠یا تقلیدی صر٠نیست Ùˆ عبادی Ú©Ù‡ این چنین‌اند همواره در روایات ملامت شده‌اند Ùˆ درجه عبادتشان بر اساس درجه عقل Ùˆ معرÙتشان Ù…ØÚ© خورده است.
جباری اÙزود: عبادت نبوی(ص) عبادتی بود همراه با بالاترین درجات معرÙت به معبود٠هستی؛ Ùˆ این سیر معرÙتی با زمینه های تربیت نبوی(ص) از دوران کودکی٠ایشان توسط برترین ملک الهی ادامه یاÙت Ùˆ سرانجام با اتصال نبی اکرم(ص) به منبع ÙˆØÛŒ الهی پس از رسالت به اوج رسید. پس از مرتبه معرÙت، نوبت به ذکر Ùˆ Øضور٠دل Ù…ÛŒ رسد Ùˆ نیز توجه دائم به منبع عظیم هستی Ùˆ با این توجه Ùˆ Øضور٠دل، اعضاء Ùˆ Ø¬ÙˆØ§Ø±Ø Ù†ÛŒØ² در مراتب بعدی همراه شده، عبادات جارØه‌ای قرین عبادات جانØه‌ای Ù…ÛŒ گردند.
این کارشناس دینی در پایان اÙزود: پیامبر اکرم(ص) خود، معرÙت را سرمایه اصلی خویش معرÙÛŒ Ù…ÛŒ Ùرمود Ùˆ چنان Ú©Ù‡ گذشت، خداوند متعال مسیری رو به کمال را برای Ùزونی٠معرÙت آن Øضرت ترسیم کرده بود. رخداد٠بعثت برای آن Øضرت، همراه بود با پیدایش درجه والایی از معرÙت در باب هستی؛ به گونه‌ای Ú©Ù‡ با کنار رÙتن پرده‌ها از مقابل دیدگان Øقیقت‌بین آن Øضرت، Øقایق هستی برای Ø±ÙˆØ Ù…ØªØ¹Ø§Ù„ÛŒ ایشان منکش٠و متجلی شد. بنابر روایتی از امام صادق(ع)ØŒ هنگامی Ú©Ù‡ از آن Øضرت پرسیدند پیامبران چگونه به رسالت خویش Ù¾ÛŒ می‌برند؟ Ùرمود: «پرده از مقابل دیدگانشان کنار می‌رود».