مالیات‌ستانی ‌بدون تبعیض
اقتصاد > اقتصاد‌ ایران - در شرایطی Ú©Ù‡ دولت تلاش دارد تا بین همه نخبگان اقتصادی Ùˆ سیاسی برای Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ù…Ø³ÛŒØ± اقتصادی کشور Ùˆ هموارتر کردن کساقتصاد > اقتصاد‌ ایران - در شرایطی Ú©Ù‡ دولت تلاش دارد تا بین همه نخبگان اقتصادی Ùˆ سیاسی برای Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ù…Ø³ÛŒØ± اقتصادی کشور Ùˆ هموارتر کردن کسب Ùˆ کار ÙˆÙاق ایجاد کند، منتقدان سیاست‌های اقتصادی دولت با پررنگ‌کردن مشکلات معیشتی Ùˆ تمرکز ویژه بر گرانی، سعی دارند دولت را از تصمیم خود منصر٠کنند.
ملاØظات اقتصادی یا Ø´ÙاÙیت بیشتر در بودجه سال آینده 2گزینه ای است Ú©Ù‡ اکنون روی میز تصمیم گیری دولت Ùˆ مجلس قرار دارد. در این میان Ú©Ù‡ انتقادها اÙزایش یاÙته، روسای 3اتاق بازرگانی ایران، اصنا٠و تعاون به عنوان نمایندگان Ùعالان اقتصادی در نامه ای به علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی خواستار پیگیری اصلاØات ساختاری اقتصادی در بودجه شده اند Ùˆ Øتی Ø³Ø·Ø Ù…Ø·Ø§Ù„Ø¨Ø§Øª شان را از اصلاØات پیش بینی شده در بودجه97 Ùراتر برده اند.
آنها در 13 نکته مطالبات Ùˆ پیشنهادات خود در مورد بودجه 97 را Ù…Ø·Ø±Ø Ú©Ø±Ø¯Ù‡ اند. اظهارات Ù…Øمدباقر نوبخت در یک برنامه زنده تلویزیونی Ùˆ دÙاع تمام قد او از بودجه سال آینده نشان Ù…ÛŒ دهد دولت از مسیر Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø§Ù‚ØªØµØ§Ø¯ÛŒ عقب نشینی نکرده است؛ هرچند ممکن است سرعت آزادسازی قیمت ها اندکی تعدیل شود. اقتصاد ایران بر سر دوراهی قرار دارد؛ Øرکت به سمت Ø´ÙاÙیت Ùˆ رانت زدایی Ùˆ پاسخگویی در برابر بودجه یا بازگشت به تاریک خانه دخل Ùˆ خرج ها Ùˆ ØÙظ رانت ها.
- راهکارهای بخش خصوصی
روسای 3 اتاق ایران، تعاون Ùˆ اصنا٠در نامه ای به رئیس مجلس با اشاره به بزرگ تر شدن اندازه دولت در اقتصاد Ùˆ تنگ تر شدن Ùضا برای بخش خصوصی Ú¯Ùته اند Ú©Ù‡ این رویکرد در بودجه ریزی با سیاست های اصل44 مبنی بر مردمی کردن اقتصاد Ùˆ خصوصی سازی واقعی اقتصاد مغایرت دارد Ùˆ از سوی دیگر مبنای بودجه سالانه بیش از آنکه بر تØقق واقعی درآمدها استوار باشد، بر قطعی بودن هزینه ها تأکید دارد Ú©Ù‡ دولت را با کسری بودجه، وابسته شدن به Ù†Ùت Ùˆ مشکلات جدی تر در دخل Ùˆ خرج مواجه Ù…ÛŒ سازد.
تشکل های بخش خصوصی اولویت دادن به هزینه های جاری Ùˆ تأمین کسری بودجه از Ù…ØÙ„ پولی Ú©Ù‡ برای Ø·Ø±Ø Ù‡Ø§ÛŒ عمرانی پیش بینی Ù…ÛŒ شود را مورد انتقاد قرار داده Ùˆ نسبت به اÙزایش هزینه های جاری دولت هشدار داده اند. غلامØسین شاÙعی، رئیس اتاق ایران، علی Ùاضلی رئیس اتاق اصنا٠و بهمن عبداللهی رئیس اتاق تعاون به عنوان نمایندگان سه تشکل بخش خصوصی Ùˆ تعاونی ایران توصیه کرده اند تا دولت کمربندها را Ù…ØÚ©Ù… تر ببندد Ùˆ هزینه های غیرضروری را در تمامی بخش ها Ú©Ù… کند. آنها با یادآوری پیامدهای برداشت از صندوق توسعه ملی Ùˆ بلاتکلیÙÛŒ سیاست یکسان سازی نرخ ارز تأکید دارند Ú©Ù‡ نرخ ارز براساس سیاست پولی باید تعیین شده Ùˆ نباید مبنایی برای تعیین وضعیت مالی دولت قلمداد شود.
- از همه بخش ها مالیات بگیرید
در این نامه به صراØت آمده است: یکی از منابع درآمدی پایدار برای دولت Ù…ÛŒ تواند Øذ٠معاÙیت های مالیاتی برای بسیاری از Ùعالیت ها Ùˆ نهادهایی باشد Ú©Ù‡ به دلایل مختلÙÛŒ نظیر عدم Ø´ÙاÙیت یا برخورداری از رانت، از پرداخت سهم مالیاتی خود سرباز Ù…ÛŒ زنند Ùˆ همه Ùشار مالیاتی را به بخش هایی Ú©Ù‡ به طور Ø´Ùا٠در اقتصاد عمل Ù…ÛŒ کنند، نظیر تولیدکننده ها وارد Ù…ÛŒ سازند.
آنها هشدار داده اند Ú©Ù‡ اÙزایش مالیات ها بدون گسترده شدن پایه های مالیاتی Ùˆ عدم شناسایی Ùعالیت هایی Ú©Ù‡ از Ø´ÙاÙیت برخوردار نیستند، Ù…ÛŒ تواند در دوره رکود Ùشار مضاع٠به بخش های تولیدی وارد آورد؛ بنابراین باید سریع تر سیستم جامع مالیاتی با هد٠جلوگیری از Ùرار مالیاتی Ùˆ اخذ مالیات عادلانه اجرایی شود.
تشکل های اقتصادی یادشده به دولت Ùˆ مجلس پیشنهاد داده اند تا از تکرار رÙتارهای تبعیض آمیز بین Ùعالیت ها Ùˆ نهادها در پرداخت مالیات به ویژه مالیات بر ارزش اÙزوده پرهیز شود Ùˆ با Ø´Ùا٠سازی درآمدهای همه Ùعالیت ها Ùˆ ارگان ها، Ú©Ù„ جامعه در تأمین درآمدهای مالیاتی دولت سهیم باشند Ùˆ اجرای سیاست مالیات بر Ú©Ù„ درآمد باعث خواهد شد اÙرادی Ú©Ù‡ به طرق مختل٠و از راه های غیرمولد کسب درآمد Ù…ÛŒ کنند، وادار به پرداخت مالیات شوند.
در نامه مشترک اتاق های اصناÙØŒ تعاون Ùˆ بازرگانی ایران خطاب به رئیس مجلس با تأکید بر اینکه دولت ها در زمان مواجهه با کسری بودجه، هزینه های عمرانی را Ùدای هزینه های جاری Ù…ÛŒ کنند، پیشنهاد داده اند Ú©Ù‡ در شرایطی Ú©Ù‡ دولت با تنگنای مالی مواجه است به جای برداشت از Ù…ØÙ„ پروژه های عمرانی، اصلاØیه بودجه ارائه کند تا هم عملکردها Ø´Ùا٠باشد Ùˆ هم امور عمرانی Ùدای هزینه های جاری نشود Ùˆ در اجرای Ø·Ø±Ø Ù‡Ø§ÛŒ عمرانی انگیزه های سیاسی Ùˆ رانتی Øذ٠شود.
- معیشت زودگذر یا اشتغال پایدار
هم منتقدان Ùˆ هم مداÙعان سیاست های اقتصادی دولت در بودجه سال آینده، هد٠شان را مناÙع مردم اعلام Ù…ÛŒ کنند؛ منتقدان با اشاره به اØتمال گران شدن قیمت سوخت Ùˆ تأثیر آن بر نرخ تورم بر این Ùرضیه پاÙشاری Ù…ÛŒ کنند Ú©Ù‡ بهتر است دولت دست از اصلاØات قیمتی ازجمله نرخ Øامل های انرژی، Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ù†Ø±Ø® ارز Ùˆ دیگر شاخص های اقتصادی بردارد Ùˆ به Ùکر عدالت در توزیع منابع Ùˆ ایجاد اشتغال باشد.
مداÙعان سیاست های دولت اما Ù…ÛŒ گویند دست Ú©Ù… 90درصد از بودجه کشور در سال آینده صر٠هزینه های جاری شامل Øقوق Ùˆ دستمزدها، یارانه های نقدی Ùˆ Ú©Ù…Ú© به صندوق های بازنشستگی Ù…ÛŒ شود Ùˆ عملا دیگر پولی برای ایجاد اشتغال یا دست Ú©Ù… توزیع آن با هد٠ایجاد عدالت ناپایدار نخواهد ماند. به همین دلیل، دولت در بودجه سال آینده هد٠از اÙزایش قیمت Øامل های انرژی را جمع کردن منابع برای ایجاد اشتغال Ùˆ Øذ٠یارانه نقدی غیرنیازمندان برای Øمایت از نیازمندان Ùˆ Ú©Ù… کردن شکا٠اقتصادی ناشی از Ùقر به ارث رسیده از گذشته اعلام کرده Ùˆ بر آن اصرار دارد.
در این میان البته برخی کارشناسان گزینه سومی را هم نزدیک به گزینه اصلاØاتی دولت Ù…Ø·Ø±Ø Ù…ÛŒ کنند Ùˆ بر این باور هستند Ú©Ù‡ دولت به جای تکیه زدن بر اصلاØات قیمتی Ùˆ آزادسازی اقتصادی، به سمت Ø´Ùا٠کردن نقاط تاریک اقتصاد Ùˆ Øذ٠رانت Øرکت کند به گونه ای Ú©Ù‡ اثر بزرگ تر شدن کیک رشد اقتصادی ایران، بر سر سÙره مردم اØساس شود.
ازجمله این اصلاØات Ù…ÛŒ توان به Ø´Ùا٠تر کردن وضعیت پرداخت مالیات توسط نهادها Ùˆ بنیادهای خاص Ùعال در اقتصاد، Øساب کشیدن از Ùعالیت شبه دولتی در اقتصاد، کاستن از هزینه های جاری برخی دستگاه های موازی Ùˆ Ú©Ù… کردن از بودجه های غیرعملیاتی در بخش های مختل٠اشاره کرد Ùˆ مهم تر اینکه ابزار مالیاتی دولت به جای متمرکز شدن بر مالیات دهندگان Ùعلی به سمت جلوگیری از Ùرار مالیاتی Ùˆ Øتی Øذ٠بسیاری از معاÙیت مالیاتی Ùˆ پایان دادن به شیوه مالیات گرÙتن Ùˆ برگشت دوباره آن به مالیات دهندگان به صورت جمعی - خرجی است.