وجود ۱۸۱ نسخه خطی شاهنامه در ایران
فرهنگ > میراث و تمدن - همشهری آنلاین:در ایران ۱۸۱ نسخه خطی شاهنامه در مجموعه فهرست‌های نسخ خطی نگهداری می‌شود که یکی از دغدفرهنگ > میراث و تمدن - همشهری آنلاین:
در ایران ۱۸۱ نسخه خطی شاهنامه در مجموعه فهرست‌های نسخ خطی نگهداری می‌شود که یکی از دغدغه‌های شاهنامه‌پژوهی در ایران شناخت نسخه‌های خطی شاهنامه است.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، این مطلب را نادر کریمیان سردشتی عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در نشست تخصصی بزرگداشت فردوسی که در محل پژوهشگاه برگزار شد، بیان کرد.
او در سخنان خود با عنوان "شناخت‌نامه نسخه‌های خطی شاهنامه فردوسی" با اشاره به دخل و تصرف در شاهنامه در طول تاریخ گفت: به نظر استاد مجتبی مینوی شاهنامه دو نسخه است: یکی شاهنامه‌ای که فردوسی سرود و دیگری شاهنامه‌ای که پس از مرگش شاعران، کاتبان و مرشدان ساختند و آنچه خواستند بر آن افزودند.
او نسخه‌شناسی شاهنامه را درمرحله نخست شامل شمارش تمامی نسخه‌های ثبت و ضبط شده در سراسر کتابخانه‌ها و مراکز علمی جهان و مجموعه‌های خصوصی دانست و اظهار داشت: درایران 181 نسخه خطی شاهنامه در مجموعه فهرست‌های خطی نگهداری می‌شود که برخی از آنها میکروفیلم و برخی به صورت عکس هستند.
وی افزود: در فهرستی که مرحوم ایرج افشار در کتاب‌شناسی فردوسی گزارش کرده 263 نسخه خطی تاریخ‌دار "با رقم" و "245 نسخه خطی بدون رقم" فهرست شده است که غالب آنها تا قرن 11 هجری قمری تدوین شده‌اند.
این پژوهشگر گفت: برای نمونه نسخه فلورانس(با تاریخ 614 ق)، نسخه موزه بریتانیا(با تاریخ 675 ق) و نسخه مجلس دو نسخه(با تاریخ 721 و 723ق)، نسخه استانبول دو نسخه(با تاریخ 731 ق و 903ق)، نسخه قاهره(با رقم 741ق) و نسخه لندن(با تاریخ 891 ق) از مهمترین، شناخته‌شده‌ترین و معتبرترین نسخه‌های شاهنامه محسوب می‌شوند.
او با اشاره به اینکه نسخه‌های خطی نیازمند متد و نگرش جدید است، افزود: علاوه بر نقد و ارزیابی نسخه‌های خطی برای تصحیح مجدد شاهنامه بایسته است تمامی نسخه‌های موجود از نظر محتوا، اصالت متن و همچنین از نظر تاریخی با روش‌های نوین بررسی شود.
کریمیان سردشتی همچنین درباره نقد و بررسی چند نسخه کهن چون نسخه فلورانس(614 ق درکتابخانه ملی مرکز فلورانس) نسخه بریتانیا(مورخ 675 ق در لندن) نسخه دستنویس بی‌تاریخ"مکتبه الشرقیه" وابسته به دانشگاه سنت ژوزف بیروت و پرداختن به نقاط ضعف، وضعیت تاریخ تدوین آنها سخن گفت.
- خداوندگار فردوسی و شاهنامه
احمد اداره‌چی گیلانی نیز در این نشست در سخنانی با عنوان "خداوندگار فردوسی و شاهنامه" به بیان گوشه‌هایی از زندگی فردوسی و برخی از سروده‌های او پرداخت.
وی اظهار داشت: برای ما فردوسی فرزند ایران و ناموری از سرزمین آریایی و اهورایی، نامداری از همه نامداران تاریخ سرتر و از همه به ایران و پارسی زبانان دلسوزتر است.
او در ادامه فردوسی را فرزانه‌ای از همه فرزانگان تاریخ فرزانه‌تر، آفتابی جهانتاب که نه تنها ایران بلکه جهان را نور بخشید و خونی تازه به رگهایشان روان کرد، دانست.
اداره‌چی در بخش دیگری از سخنانش گفت: خداوندگار فردوسی کوشید تا در شاهنامه از خود هیچ نفرماید البته این تن زدن از گفتن سرگذشت همه‌گاه خواستش را برنمی‌تابید پس ناگزیر در جای جای شاهنامه از زندگی، گذران و آنچه بر او آمده است سخن گفته است.
او درباره شاهنامه نیز اظهار داشت: شاهنامه این"شاهنامه" این"یگانه در دری"، این شناسنامه هر ایرانی، افغان، تاجیک که وامدار خداوندگار فردوسی است آنچنانکه علامه محمد قزوینی فرموده است: هر ایرانی در هر طبقه و درجه‌ای که باشد نسبت به حال خود مقدار عظیمی از ملیت خود را مدیون فردوسی است و این از بدیهیات اولیه است.
این فرهیخته در بخش دیگری از سخنانش گفت: خداوندگار فردوسی را بایستی سخنوری سترگ دانست، سخن‌آرایی به گاه سامانیان، زیرا زایش، بالش و سرایش وی در آن روزگاران، خجسته آزادی و آزاداندیشی بود.
