اقتصاد > تجاری - مالی - ۱۷ سال از طرح ایده تاسیس بورس نفت ایران می‌گذرد اما هنوز خبری از آغاز معاملات نفت در بورس انرژی نیست ولی مذاک

اقتصاد > تجاری - مالی - ۱۷ سال از طرح ایده تاسیس بورس نفت ایران می‌گذرد اما هنوز خبری از آغاز معاملات نفت در بورس انرژی نیست ولی مذاکرات سه‌جانبه در پشت پرده در جریان است.

گفته مي شود در تازه ترين رويداد 2بانك براي انجام معاملات ارزي بورس نفت پذيرفته شده اند. به گزارش همشهري، بيش از 17سال از طرح اوليه تاسيس بورس ارز در سال 1379مي گذرد. از آن زمان تاكنون چند كشور تازه تاسيس در حوزه خليج فارس مبادلات نفت را از طريق بازار سرمايه آغاز كرده اند اما ايران هنوز توفيقي در اين كار نداشته است.

اكنون يك مذاكره سه جانبه ميان وزارت نفت، سازمان بورس و بورس انرژي براي تاسيس بورس نفت كه يكي از بخش هاي بورس انرژي است در جريان است اما هيچ مشخص نيست كه آيا قرار است دولت اين كار را انجام دهد يا خير. اگر چه برخي محدوديت هاي بين المللي در زمينه نقل و انتقال ارز پس از برجام كم شده است اما ناتواني بانك مركزي در جذب بانك هاي خارجي و همينطور تداوم برخي محروميت هاي مالي براي ايران در فضاي بين المللي بحث نقل و انتقال ارز را به مهم ترين چالش پيش پاي بورس نفت تبديل كرده است و در عين حال بحث هجينگ مبادلات نفتي كه درواقع نوعي معاملات مشتقه نفتي است كه از آن در ايران اصطلاحا تحت عنوان بيمه معاملات نفتي ياد مي شود از ديگر چالش هاي پيش پاي تاسيس بورس نفت است.

در كنار اين دوچالش اكنون يك چالش اساسي داخلي هم براي آغاز مبادلات نفت در بورس انرژي مطرح است و آن هم اختلاف بر سر قيمت گذاري نفت است. هم اكنون شركت ملي نفت قيمت نفت را بر مبناي ميانگين قيمت نفت خام عمان و دوبي محاسبه مي كند درحالي كه اگر قرار باشد نفت در بورس انرژي عرضه شود،

قيمت آن بايد توسط سازو كار عرضه و تقاضاي بازار مشخص شود و تغيير اين نحوه قيمت گذاري به لحاظ بوروكراسي ابهام هاي زيادي را در مورد قيمت گذاري نفت در بورس انرژي به وجود آورده است. با اين حال، گويا هنوز اميدواري هايي براي تاسيس بورس نفت بعد از 17سال از طريق بورس انرژي وجود دارد و حتي تحت تأثير اين اميدواري ها برخي سرمايه گذاران خارجي كد معاملات هم گرفته اند و منتظر آغاز معاملات نفت هستند.

اما با وجود اين هيچ تاريخ دقيقي در مورد زمان آغاز معاملات مشخص نيست و سيدعلي حسيني، مديرعامل بورس انرژي هم هيچگاه تاريخ دقيقي اعلام نمي كند. او ديروز هم در پاسخ به اين پرسش كه بورس نفت بالاخره از چه زماني فعاليتش را آغاز مي كند، به همشهري گفت: باور كنيد نمي توانم تاريخ دقيقي ارائه كنم اما مذاكرات و تلاش هاي بسيار خوبي با همكاري سازمان بورس در جريان است كه اميدواريم هرچه زودتر به نتيجه برسد.

مدير عامل بورس انرژي با اشاره به تلاش هاي رئيس سازمان بورس به منظور پيگيري و حل مسائل باقيمانده بر سر عرضه نفت خام، ابراز اميدواري كرد كه حداكثر تا پايان سال ۹۶ عرضه نفت خام در رينگ صادراتي بورس انرژي امكان پذير شود و گفت: به زودي اتفاق هاي مهمي روي خواهد داد. از او درباره اينكه قرار است نقل و انتقال هاي ارزي بورس نفت چطور انجام شود، پرسيديم كه گفت: بانك هاي توسعه صادرات و ملت در اين زمينه اعلام آمادگي كرده اند و قرار است اين دو بانك به عنوان بانك هاي عامل كار تسويه مبادلات نفت را انجام دهند. او توضيح داد: سپرده گذاري مركزي همانطور كه كار تسويه معاملات ريالي را در داخل كشور انجام مي دهد، همين كار را از طريق اين دو بانك و روابط كارگزاري اين دو بانك با بانك هاي خارجي انجام مي دهد.

• اختلاف در قيمت گذاري

او با بيان اينكه ساختار دولتي حاكم بر صنعت نفت و وجود برخي رويه ها و سازوكارهاي سنتي مانع از تحقق كامل اهداف تعيين شده براي توسعه بازار نفت خام و فرآورده هاي نفتي در بورس انرژي ايران شده است، تأكيد كرد: هم اكنون قيمت گذاري نفت خام صادراتي كه متولي فروش آن امور بين الملل شركت ملي نفت ايران است بر مبناي ميانگين قيمت نفت خام عمان و دوبي انجام مي شود كه براي تغيير اين رويه و مرجع قرار دادن قيمت كشف شده نفت خام در بورس انرژي ايران بايد برنامه ريزي مناسبي را پايه ريزي كرد. مديرعامل بورس انرژي تأكيد كرد:

عرضه نفت خام و فرآورده هاي نفتي از طريق بورس و فراهم كردن شرايط حضور پالايشگاه هاي خارجي و خريداران اين محصولات مي تواند علاوه بر افزايش تعداد مشاركت كنندگان، موجب بهبود شرايط و ثبات فروش نفت و فرآورده هاي نفتي در كشور شود. بر اين اساس شناسايي و تحليل بازارهاي هدف براي كارشناسان حوزه انرژي كشور تسهيل شده و برنامه ريزي براي توسعه تجارت نفت و فرآورده هاي آن با اطمينان بيشتري صورت مي گيرد.

• نقل و انتقال پول نفت از كانال اگزيم بانك

مديرعامل بانك توسعه صادرات گفت: با توجه به روابط كارگزاري كه بانك توسعه صادرات با بانك هاي دنيا دارد، اين امكان را داريم كه وجوه حاصل از فروش نفت خام را جا به جا كنيم. علي صالح آبادي، مديرعامل بانك توسعه صادرات ايران درخصوص روند همكاري بانك توسعه صادرات با بورس انرژي گفت:

حسب درخواستي كه بورس انرژي و سازمان بورس و همچنين شركت سپرده گذاري مركزي از ما داشت، بنا شد در صورت عرضه نفت خام در بورس انرژي، مسئوليت تسويه معاملات فيمابين بر عهده بانك توسعه صادرات باشد. صالح آبادي گفت: پس از ارائه اين پيشنهاد، بانك توسعه صادرات اعلام آمادگي كرد كه عامليت تسويه ارزي اين وجوه را براي مجموعه نفت انجام بدهد. به گفته وي، با توجه به روابط كارگزاري كه بانك توسعه صادرات با بانك هاي دنيا دارد، اين امكان را داريم كه وجوه حاصل از فروش نفت خام را جا به جا كنيم. او با بيان اين نكته كه سازوكار اين فرايند در بانك توسعه صادرات تعريف شده و قابل اجراست، افزود: هم اكنون در انتظار توافق نهايي مجموعه بازار سرمايه و وزارت نفت هستيم و در صورت رفع مشكلات فني مربوط به عرضه محصول در بورس، بانك توسعه صادرات آمادگي كامل براي انجام پروسه تسويه را دارد.

• مكانيسم تسويه معاملات ارزي مهيا شد

مديرعامل سپرده گذاري مركزي اوراق بهادار گفت: براي نخستين بار مكانيسم تسويه معاملات ارزي نفت خام در بازار سرمايه ايران مهيا شد تا گام بلندي براي معاملات بين المللي اين محصول استراتژيك برداشته شود. محمدرضا محسني با بيان مطلب فوق افزود: درطول ماه هاي اخير اقدامات گسترده اي جهت فراهم كردن زيرساخت هاي لازم براي معاملات بين المللي نفت خام در بورس انرژي آغاز شد كه خوشبختانه هم اكنون شرايط براي معاملات اين محصول فراهم شده است.

وي خاطرنشان كرد: بانك هاي ملت و توسعه صادرات ايران، بانك هايي خواهند بود كه تسويه معاملات ارزي نفت خام را در بورس انرژي انجام خواهند داد. البته رايزني ها براي افزايش تعداد بانك ها همچنان ادامه دارد. مديرعامل سمات با بيان اينكه تسويه معاملات نفت خام در بورس انرژي با يورو انجام خواهد شد، گفت: شركت سپرده گذاري مركزي با ارسال نامه اي به شركت ملي نفت ايران، آمادگي خود را براي انجام اين معاملات در بازار سرمايه اعلام كرده است كه اميدواريم هرچه سريع تر فرايند اجرايي اين معاملات آغاز شود.