جهان > غرب آسیا - روایت‌های مختلف از چگونگی انتشار گازهای شیمیایی در ادلب، نقش اسرائیل در این بحران و احتمال دخالت نظامی کشورهای غربی

جهان > غرب آسیا - روایت‌های مختلف از چگونگی انتشار گازهای شیمیایی در ادلب، نقش اسرائیل در این بحران و احتمال دخالت نظامی کشورهای غربی در سوریه را با دکتر صباح زنگنه، کارشناس امور خاورمیانه و سفیر پیشین ایران در سازمان همکاری‌های اسلامی، مورد بررسی قرار داده‌ایم.

• پيشينه طرح اتهام استفاده از تسليحات شيميايي توسط دولت سوريه به چه زماني بر مي گردد؟

پس از حوادثي كه در سال 2013و در منطقه غوطه شرقي رخ داد، سازمان ملل با دخالت روسيه به طور جدي وارد صحنه شد و بخش كنترل سلاح هاي شيميايي اين سازمان، تمامي مراكز توليد و مخازن تسليحات شيميايي در سوريه را از بين برد، امري كه موازنه وحشت ميان اسرائيل و سوريه را تا حدودي به نفع رژيم صهيونيستي بر هم زد.

به اين ترتيب، پرونده نخستين فاز از اين بحران در سوريه با دخالت و نقش آفريني روسيه بسته شد. اما پس از گذشت مدتي جامعه جهاني دريافت كه سلاح هاي ساده شيميايي در مقاطعي (از جمله طي سال هاي 2014و 2015) مجددا مورد استفاده قرار گرفته است.

براساس اسناد و اطلاعات موجود، مسئوليت استفاده از تسليحات ساده شيميايي كه در موارد بعدي مورد استفاده قرار گرفت، متوجه گروه هاي تروريستي داعش، جبهه النصره و ساير جريانات منشعب از آنها بوده است. نكته قابل تأمل آن است كه با وجود چنين اطلاعات و اسنادي، هيچ گونه فضاسازي عليه اين اقدام در افكار عمومي جهان صورت نگرفت و موضوع استفاده گروه هاي تروريستي مخالف دولت سوريه از تسليحات شيميايي، تقريبا مسكوت ماند و اكنون، مجددا مسئله استفاده از تسليحات شيميايي، اين بار در ادلب مطرح شده است.

همانطور كه مي دانيد، يكي از مناطقي كه معارضه سوريه به طور جدي در آن تجمع كرده و سازماندهي شده، ادلب است. اين تجمع، عمدتا تحت نظارت نظامي-امنيتي تركيه و با كمك هاي برخي ديگر از كشورهاي منطقه شكل گرفته است. به نظر مي رسد در چنين شرايطي و زيرنظر گروه هاي مسلح حاضر در ادلب و حاميان نظامي، امنيتي و اقتصادي آنان، مراكز توليد و انبار تسليحات شيميايي ايجاد شده است.

• همانطور كه مي دانيد، ما در اين صحنه با 2روايت روبه رو هستيم، از يك سو، مخالفان دولت سوريه، مدعي بمباران شيميايي ادلب توسط جنگنده هاي ارتش هستند، ادعايي كه مورد تأييد دستگاه هاي اطلاعاتي اسرائيل نيز قرار گرفته است، اما از سوي ديگر، وزارت دفاع روسيه، حمله شيميايي را نفي كرده و تأكيد مي كند كه مخازن تسليحات شيميايي مخالفان مورد هدف قرار گرفته است. با توجه به واقعيت ميداني بحران سوريه هم اكنون، كدام روايت را به واقعيت نزديك تر مي دانيد؟

بايد توجه داشته باشيد كه ارتش سوريه مدت هاست در حال كسب پيروزي هاي چشمگيري بوده؛ به طوري كه مناطق عمده اي را از دست مخالفان خود باز پس گرفته است؛ بنابراين به هيچوجه معقول و منطقي به نظر نمي رسد كه نظام سوريه با چنين موقعيت ميداني، پيروزي هاي شيرين خود را با استفاده از تسليحات شيميايي تبديل به يك شكست تلخ كند، آن هم در منطقه اي كه امكان نظارت و بررسي هر حادثه اي توسط ده ها سازمان جاسوسي قدرتمند وجود دارد.

از سوي ديگر و از منظر بين المللي نيز، آمريكا در تغيير موضعي چشمگير اعلام كرده كه مسئله بركناري اسد ديگر در اولويت اين كشور قرار ندارد، امري كه باعث شد گروه هاي وابسته به عربستان، تركيه و قطر احساس خطر جدي كنند.بنابراين احتمال استفاده ارتش سوريه از تسليحات شيميايي اصولا منتفي است، چرا كه به چنين اقدامي نياز ندارد.

• در شرايط فعلي سوريه، چه كسي از طرح اين مسئله و استفاده از تسليحات شيميايي امكان بهره برداري دارد.

بدون شك، اين گروه هاي تروريستي حاضر در خاك سوريه هستند كه به ايجاد چنين بحراني نياز دارند تا شايد به اين ترتيب بتوانند موج پيروزي هاي ارتش سوريه را متوقف كرده و موقعيت ميداني اين بحران را معكوس كنند.

• در كنار ساير بازيگران و قدرت هاي فعال در پرونده سوريه، اين بار شاهد حضور پر رنگ رسانه اي، اطلاعاتي و سياسي اسرائيل نيز هستيم. هدف از ايفاي نقش رژيم صهيونيستي در اين پرونده چيست؟

بدون شك اسرائيل از هرگونه تقويت مواضع بشار اسد نگران است و بنابراين از تمامي ابزارهاي ارتباطي و سياسي خود در جهت تضعيف دولت سوريه استفاده خواهد كرد تا به اين ترتيب، سوريه زير فشارهاي بيشتري از سوي غرب قرار بگيرد.

• آيا پيش بيني مي كنيد كه اين بحران در نهايت منجر به هرگونه دخالت نظامي قدرت هاي غربي در سوريه شود؟

خير، به هيچ عنوان چنين مداخله نظامي امكان ندارد، چرا كه اگر اين موضوع در شوراي امنيت طرح شود، بايد گروه هاي تحقيق و بررسي وارد عمل شوند كه نتيجه چنين تحقيقاتي به نفع مخالفان دولت سوريه نخواهد بود. از سوي ديگر، با توجه به حضور روسيه در شوراي امنيت، امكان صدور قطعنامه عليه سوريه وجود نخواهد داشت و بدون قطعنامه، هيچ كدام از كشورهاي غربي قادر به حمله نظامي به خاك سوريه نيستند.